Verslag FlexCongres 2023

Wat is de meerwaarde van een flexcongres zoals FNV Flex dat organiseerde? Demissionair minister Karien van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, ook aanwezig, vatte het samen: "Ik adviseer mijn opvolger om ook naar dit soort bijeenkomsten van de bond te komen en goed te luisteren naar de verhalen van de mensen die het aangaat. Dan raak je gemotiveerd om mijn wet ter versterking van de positie van uitzendkrachten er doorheen te slepen."

Protestacties tegen onzeker werk

Op zaterdag 7 oktober 2023 vormden de medewerkers van zeven grote kledingfabrieken in Bangladesh in de hoofdstad Dhaka een menselijke keten om te protesteren tegen onzeker werk. Ze eisten een vaste baan en riepen op tot veilige werkplekken en de vrijheid om zich in een vakbond te kunnen verenigen.

Diezelfde dag riepen ook werknemers van de mijnbouw- en metaalgigant Rio Tinto in veertien verschillende landen gezamenlijke op een einde te maken aan onzeker werk. Ze waarschuwden tegen het in toenemende mate vervangen van vast personeel door uitzendkrachten of contractarbeiders. Dit brengt de veiligheid van de werknemers in gevaar – gezien het stijgend aantal dodelijke ongevallen – en verzwakt tegelijkertijd de rechten en sociale bescherming van de medewerkers.

World Day for Decent Work

Soortgelijke protestacties waren er die dag ook in Sri Lanka, Kameroen, Brazilië, Cambodja, Duitsland, België en heel veel meer landen verspreid over de wereldbol. 7 oktober was namelijk de jaarlijkse World Day for Decent Work.

Ervaringen uitwisselen en workshops

FNV Flex organiseerde op deze Werelddag voor Fatsoenlijk Werk een flexcongres voor uitzendkrachten en andere flexwerkers. Bijna tweehonderd mensen kwamen naar het FNV-hoofdkantoor in Utrecht om tussen twaalf en vijf uur ’s middags ervaringen uit te wisselen, de informatiemarkt te bezoeken en deel te nemen aan een flink aantal workshops met titels als 'Ken je rechten als uitzendkracht', 'Geef je loopbaan een boost', 'Vaste medewerkers in actie met en voor flexwerkers' en 'Woonruimte huren; wat zijn je rechten en plichten?'.

Diverse vertalingen beschikbaar

Enkele van de hiervoor genoemde en andere workshops waren overigens ook in het Engels, Spaans, Pools en Roemeens beschikbaar, omdat eveneens flink wat arbeidsmigranten het flexcongres bezochten. Voor hen waren tijdens de diverse plenaire sessies zelfs één op één vertalingen per hoofdtelefoon beschikbaar, verzorgd door ervaren tolken.

Flexwerkers aan het woord

’s Morgens vonden er voor enkele kleinere groepen flexwerkers kennisbijeenkomsten plaats over bedrijfs- en sectorspecifieke ontwikkelingen. Zo sprak een groep 'riders' over de situatie bij maaltijdbezorgdiensten en Uberchauffeurs wisselden van gedachten over onder meer de laatste gerechtelijke uitspraak of zij nu wel of niet in dienst zijn van Platformbedrijf Uber.

Bij deze laatste bijeenkomst waren ook Uber-chauffeurs uit Engeland, Frankrijk en België aanwezig, evenals Europarlementariër Kim van Sparrentak (GroenLinks) die binnen de EU pleit voor regelgeving die flexkrachten/platformmedewerkers meer bescherming en zekerheid moet bieden.

Vragen aan de minister

Waar de aanwezigen op het flexcongres misschien wel het meest naar uitkeken, was de komst aan het einde van de middag van demissionair minister Karien van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Zij zou in een Collegetour-achtige setting met hen van gedachten wisselen over de positie van flexwerkers.

Dit bood de aanwezigen de mogelijkheid om de minister persoonlijk vragen te stellen, een kans die zich maar zelden voordoet (zie ook de interviews verderop in de e-magazine met flexwerkers die vertellen over hun persoonlijke ervaringen en naar aanleiding daarvan vragen aan de minister hebben gesteld).

Betrokkenheid bij flexwerkers

De minister is zeer betrokken bij het wel en wee van uitzendkrachten, zo bleek. "Toen ik een jaar geleden het boek 'Arbeidsmigranten in Nederland' overhandigd kreeg, ben ik enorm geschrokken",  zei ze.

"En het is natuurlijk totaal geen goede vergelijking, maar ter illustratie: mijn twee tienerdochters hebben bijbaantjes en die komen ook thuis met verhalen. Als ze ergens over klagen, krijgen ze alleen nog de rotdiensten of ze mogen opeens niet meer meedelen met fooienpot. Dat kan natuurlijk allemaal niet, en ze worden dan ook gek van hun moeder die aan de keukentafel goedbedoelde adviezen geeft. Maar zorgelijk is het wel dat 40 procent van de Nederlandse beroepsbevolking géén vast contract heeft."

Petitie: iedereen een vast contract

Van Gennip heeft onlangs haar zogenoemde Arbeidsmarktbrief met voorstellen voor betere bescherming van flexkrachten naar de Tweede Kamer gestuurd. Het is straks aan de nieuwe Tweede Kamer om daarover te beslissen. Ze hoopt van ganser harte, zei ze op het flexcongres, dat die er mee instemt. "Anders gooit de Kamer tien jaar van overleg over stellingen en compromissen weg."

Hoop op snelle overeenstemming

Van Gennip hoopt overigens dat ook in Europees verband snel overeenstemming wordt bereikt over beschermende regels voor flexkrachten. "Zodat wat we afspreken overal geldt, en bijvoorbeeld geen buitenlandse uitzendbureaus onder andere regels en goedkopere arbeidsvoorwaarden mensen in ons land gaan uitlenen."

Uit haar antwoorden op de serie van vragen uit zaal bleek dat de betrokkenheid van de minister oprecht is. Met hier en daar de nodige politieke slagen om de arm, dat wel. Zoals: ‘handhaving is exclusief voor de overheid’, en ‘de Arbeidsinspectie kan niet elke dag overal controleren’. "Maar de huidige situatie s niet de samenleving die wij willen zijn", zei ze.

Samenwerking en actie

Ze drukte de aanwezige flexkrachten op het hart om misstanden aan de kaak te blijven stellen, hoe moeilijk dat soms ook kan zijn, en hierbij vooral de samenwerking te zoeken met andere partijen. "Doe het samen met collega-flexkrachten. Met leden van de ondernemingsraad, met medewerkers van de afdeling HR en natuurlijk met vertegenwoordigers van de vakbond. Want de basis moet goed geregeld worden. Dus met meer vaste contracten én goede wetten voor de bescherming van flexkrachten."

Mooie afsluiting

Deze woorden waren een mooie opmaat naar de afsluiting van het flexcongres, waarbij Cihan Ugural, FNV Campagneleider Vast = Zeker, de start aankondigde van een nieuwe petitie onder de noemer 'Iedereen een vast contract'. "De bedrijfsleiding loopt te koop met de winsten, maar de flexkrachten doen het werk. Daarom iedereen een vast contract! Teken de petitie!"

Toen was het tijd voor een laatste (fris)drankje om daarna de thuisreis te aanvaarden.

Teken de petitie Vast = Zeker

Ervaringen van flexwerkers & uitzendkrachten

Lees hier een aantal verhalen van flexwerkers en uitzendkrachten. Klik op de afbeelding om naar het verhaal te gaan.