Super SyRI is er voorlopig nog niet. De Eerste Kamer heeft op de rem getrapt bij de behandeling van de omstreden Wet gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden. Zij wil eerst meer advies van de Raad van State, ons hoogste rechtsorgaan en belangrijk adviseur van de regering, en de Autoriteit Persoonsbescherming, die waakt over onze privacy.
‘Een kleine maar belangrijke overwinning’, zegt Maureen van der Pligt van FNV Uitkeringsgerechtigden. ‘De Eerste Kamer doet in dit geval zijn werk goed, namelijk het controleren van de regering en het bewaken van de kwaliteit van de wetten. Dat is ook wat wij haar afgelopen week hebben gevraagd.’
De FNV en andere partijen, die samen de SyRI-coalitie vormen, stuurden de Eerste Kamer vorige week een brief, waarin zij waarschuwen voor de gevolgen van een nog grotere en ingrijpender datakoppelwet. Zij vroegen de senaat om het wetsvoorstel terug te sturen naar de Tweede Kamer. Volgens de SyRI-coalitie zal de wet voor meer drama’s zorgen als de Toeslagenaffaire: ‘Dit voorstel keurt de werkwijze goed die leidde tot die affaire.’
De wet voor een Super SyRI is eind vorig jaar aangenomen door de Tweede Kamer en maakt het mogelijk om databases van zowel overheid als bedrijven aan elkaar te koppelen. Zij kunnen zo gegevens uitwisselen over mensen en deze analyseren om bijvoorbeeld fraude op te sporen met uitkeringen.
Kitty Jong, vicevoorzitter van de FNV, sprak de hoop uit dat Den Haag geleerd heeft van de Toeslagenaffaire. ‘Als die Super SyRI er komt dan zet je de deur nog verder open voor allerlei misstanden waarbij de burger totaal niet meer weet waarom en hoe hij of zij op een lijstje is beland en als mogelijke fraudeur te boek staat.’
De overheid gebruikte het omstreden computersysteem SyRI (Systeem Risico Indicatie) om onder andere fraude met uitkeringen op te sporen. Tot de rechtbank begin vorig jaar oordeelde dat dit niet door de beugel kon. Het systeem koppelde allerlei gegevens van burgers aan elkaar, maar volgens de rechter maakte het daarbij een te grote inbreuk op de privacy. Super SyRI gaat nog een stuk verder dan SyRI.