Op zondag 25 februari werd de Februaristaking herdacht in de Stopera in Amsterdam. FNV vicevoorzitter Zakaria Boufangacha sprak daar de aanwezigen toe. Zijn volledige verhaal staat hieronder.
Beste mensen,
Op 25 februari 1941, precies 83 jaar geleden, brak in Amsterdam een moedige staking uit als protest tegen de anti-Joodse maatregelen en Jodenvervolging door de Duitse bezetters. Wat begon als een lokale actie groeide al snel uit tot een landelijke staking, waarbij tienduizenden arbeiders, ambtenaren, studenten en anderen, samenkwamen om te protesteren tegen de onmenselijke behandeling van de Joodse gemeenschap. Ondanks het risico op represailles van de bezetters, bleven de stakers vastberaden en toonden ze moed en eenheid in hun verzet. De stakers, onder wie veel leden van vakbonden, toonden moed en solidariteit in het gezicht van brute onderdrukking. Hun daad van verzet, met gevaar voor eigen leven, inspireerde anderen en vestigde een krachtig signaal van weerstand tegen het naziregime.
Vandaag zijn we hier bijeen om de Februaristaking te herdenken, een belangrijk keerpunt in de Nederlandse geschiedenis dat ons eraan herinnert hoe gewone mensen buitengewone moed kunnen tonen in tijden van onrecht. Terwijl we terugblikken op deze heldhaftige daad van verzet, moeten we met die blik de urgente kwesties van vandaag onder ogen zien. En onszelf de vraag stellen: hoe moedig zijn wij om ons te verzetten tegen het leed en onrecht om ons heen en in de wereld?
Als vakbond vertegenwoordigen we de belangen van werknemers en strijden we voor een rechtvaardige samenleving waarin iedereen gelijke kansen heeft en menselijke waardigheid wordt gerespecteerd. De Februaristaking blijft een belangrijk moment in de geschiedenis dat ons herinnert aan de kracht van collectieve actie en solidariteit in de strijd tegen onderdrukking, waar dan ook. Als vakbond erkennen we dan ook het belang van deze gebeurtenis als een symbool van de kracht van collectieve actie en de noodzaak om op te komen voor de rechten van alle mensen, ongeacht hun achtergrond
De staking in 1941 was een moment waarop arbeiders, ondanks de risico's en onderdrukking, opstonden voor rechtvaardigheid en solidariteit. Het was een baken van hoop in een donkere tijd. Het was een moment waarop mensen van alle achtergronden en overtuigingen zich verenigden tegen de nazibezetters en hun gruwelijke anti-Joodse maatregelen. Het was een daad van solidariteit en menselijkheid te midden van chaos en onderdrukking.
Door de Februaristaking te herdenken, eren we niet alleen de moedige daden van de stakers, maar herinneren we onszelf er ook aan dat elk individu de kracht heeft om op te staan tegen onrechtvaardigheid, zelfs in de meest uitdagende omstandigheden. Het is een herinnering aan het belang van het behouden van menselijke waardigheid en solidariteit, zelfs in tijden van crisis en onderdrukking.
Bovendien dient het herdenken van de Februaristaking als een waarschuwing tegen de opkomst van extremisme en intolerantie in de moderne samenleving. De gebeurtenissen die hebben geleid tot de Februaristaking waren het gevolg van systematische discriminatie en haatpropaganda, en ze herinneren ons eraan dat we waakzaam moeten blijven tegen elke vorm van onverdraagzaamheid en discriminatie, ongeacht tegen wie deze gericht is. Want dat is heel hard nodig!
----------
Ook vandaag de dag zien we helaas een verdere toename van rechtsextremisme in Nederland en in heel Europa. We zien haatzaaiende retoriek en discriminatie gericht tegen minderheden, vluchtelingen en mensen van andere culturen en religies. We zien groepen en politieke partijen als de PVV die proberen angst en verdeeldheid te zaaien, en die onze democratische waarden en mensenrechten bedreigen.
Ik maak me dan ook ontzettend zorgen over de verdere opkomst van de PVV en de normalisatie die gaande is met betrekking tot datgene waar Wilders, onze toekomstige minister-president (?), voor staat. De retoriek van Wilders draagt niet bij aan het bevorderen van de eenheid in de samenleving. Wilders maakt gebruik van polariserende taal en retoriek, waarbij hij zichzelf positioneert als de enige verdediger van de "echte" Nederlandse identiteit en waarden. Dit leidt tot het creëren van een "wij versus zij"-mentaliteit, waarbij bepaalde groepen burgers worden gestigmatiseerd en buitengesloten. Dit leidt tot verdeeldheid en het versterken van tegenstellingen in de samenleving.
De anti-establishment retoriek van de PVV richt zich vaak op bepaalde groepen, zoals immigranten en moslims. Waaronder mijn praktiserende moeder en zus met hun ‘kopvodden’. Door deze groepen te stigmatiseren en als bedreiging af te schilderen, kan het moeilijk zijn om een inclusieve en diverse samenleving te creëren waarin alle burgers zich welkom en geaccepteerd voelen. Dit leidt tot sociale spanningen en het vergroten van ongelijkheid.
De anti-establishment retoriek van de PVV leidt tot verminderd vertrouwen in bestaande instituties, zoals de overheid en de media. Dit kan de samenwerking en het vertrouwen tussen verschillende groepen in de samenleving belemmeren, omdat mensen sceptisch worden tegenover degenen die als deel uitmakend van het "establishment" worden beschouwd.
Het is belangrijk om te streven naar een inclusieve en diverse samenleving waarin verschillende stemmen en perspectieven gehoord worden. Dit vereist het bevorderen van dialoog, begrip en respect tussen verschillende groepen, en het vermijden van polariserende taal en retoriek die verdeeldheid kan zaaien.
Als vakbond moeten we ons blijven inzetten voor een samenleving waarin iedereen gelijke rechten en kansen heeft. Het is onze plicht om op te staan tegen intolerantie en haat, net zoals de stakers van de Februaristaking dat deden. We moeten een front vormen tegen elke vorm van discriminatie en onrechtvaardigheid, en vasthouden aan de idealen van vrijheid, gelijkheid en solidariteit die ons land zo dierbaar zijn. En we moeten ervoor waken dat het extreme niet de norm wordt. De geschiedenis heeft ons laten zien waar dat toe kan leiden.
-----------
Naast de opkomst van rechtsextremisme in eigen land, worden we ook geconfronteerd met internationale crises, zoals de oorlog in Oekraïne. De verschrikkelijke agressieve invasie door Rusland die iets meer dan twee jaar geleden begonnen is, houdt ons dagelijks bezig. De oorlog die daar woedt heeft diepe wonden geslagen en vele onschuldige levens geëist. Naast het stilstaan bij het verdriet en de verliezen, moeten we ook kijken naar wat deze tragedie ons kan leren. De oorlog in Oekraïne herinnert ons eraan hoe kwetsbaar vrede en stabiliteit kunnen zijn. Het is een wake-up call voor ons allemaal om waakzaam te zijn en op te komen voor de waarden van vrijheid, gelijkheid en solidariteit. We moeten ons verzetten tegen haat en intolerantie in al zijn vormen, zowel hier in Nederland als wereldwijd.
Een ander belangrijk onderwerp dat we niet mogen negeren op de dag dat we stilstaan bij verzet tegen onrechtvaardigheid en onderdrukking, is de Palestijnse zaak. Ik zie het dan ook als mijn plicht - noem het mijn daad van verzet - om te spreken over de onrechtvaardigheden en misdaden die worden begaan tegen het Palestijnse volk door het Israëlisch apartheidsregime. Deze misdaden, die al tientallen jaren voortduren, verdienen onze onverdeelde aandacht en veroordeling. De Palestijnen worden geconfronteerd met voortdurende onderdrukking, bezetting en schendingen van hun fundamentele mensenrechten. Van de bouw van illegale nederzettingen op Palestijns grondgebied tot het massaal doden van onschuldige burgers, waarvan vele kinderen. De Israëlische staat heeft systematisch het recht op zelfbeschikking en vrijheid van het Palestijnse volk geschonden. De belegering van Gaza heeft geleid tot een humanitaire crisis van ongekende omvang, met ernstige tekorten aan voedsel, water en medische zorg. Onschuldige burgers, waaronder vrouwen en kinderen, zijn het slachtoffer geworden van meedogenloze luchtaanvallen en militaire operaties. Daarnaast worden Palestijnen dagelijks geconfronteerd met vernederingen en beperkingen op hun bewegingsvrijheid, met checkpoints en de afscheidingsmuur die hun leven tot een voortdurende worsteling maken.
Als mensen die staan voor de goede zaak hebben wij met zijn allen de morele plicht om op te staan tegen deze onrechtvaardigheden en de Palestijnen onze solidariteit en steun te betuigen. We moeten de druk op Israël opvoeren om zijn verplichtingen onder internationaal recht na te komen en een einde te maken aan de bezetting en de belegering van Gaza. We moeten ook onze politici oproepen om concrete actie te ondernemen, zoals het opschorten van wapenleveranties aan Israël en het opleggen van economische sancties, totdat er een einde komt aan de schendingen van de Palestijnse rechten. Als vakbond roepen we op tot solidariteit met het Palestijnse volk en steunen we de strijd voor rechtvaardigheid en zelfbeschikking
Maar... laat mij benadrukken dat duurzame vrede en rechtvaardigheid alleen kunnen worden bereikt door middel van dialoog. We moeten ons blijven inzetten voor een rechtvaardige en duurzame oplossing voor het Israëlisch-Palestijns conflict, gebaseerd op internationaal recht en de erkenning van de rechten van zowel Israëli's als Palestijnen.
De conflicten, zoals in Oekraïne en Palestina, leiden tot ernstige schendingen van mensenrechten en humanitaire crises die onze aandacht en actie vereisen. Als vakbond staan we solidair met de slachtoffers van deze conflicten en roepen we op tot vreedzame oplossingen die gebaseerd zijn op respect voor internationaal recht en mensenrechten.
---------------
In de geest van de helden van de Februaristaking, zijn er ook hedendaagse helden die we moeten eren en herdenken: Alexey Navalny, een moedige strijder voor democratie en mensenrechten in Rusland. Zijn recente overlijden is een tragisch verlies voor zijn familie, vrienden en voor allen die geloven in vrijheid en rechtvaardigheid. Navalny stond bekend om zijn onverschrokkenheid en vastberadenheid om corruptie en machtsmisbruik aan de kaak te stellen, ondanks de vele bedreigingen en belemmeringen waarmee hij werd geconfronteerd. Zijn strijd voor transparantie en verantwoording heeft hem tot een symbool gemaakt van hoop en inspiratie voor miljoenen mensen over de hele wereld. Het is belangrijk dat we zijn nalatenschap eren door zijn werk voort te zetten en zijn idealen hoog te houden. We moeten blijven strijden voor democratie, mensenrechten en de rechtsstaat, zowel in Rusland als elders. Zijn overlijden herinnert ons aan de gevaren waarmee dissidenten en activisten worden geconfronteerd in autoritaire regimes, waar kritiek vaak met geweld en onderdrukking wordt beantwoord.
Als internationale gemeenschap, waar wij allemaal onderdeel van zijn, moeten we ons uitspreken tegen het geweld en de onderdrukking van dissidenten en mensenrechtenactivisten, waar ter wereld ze zich ook bevinden. We moeten ons inzetten voor gerechtigheid en verantwoording voor degenen die verantwoordelijk zijn voor het geweld tegen Navalny en al die andere helden, gewone mensen zoals u en ik, die de moed hebben om te staan voor gelijkwaardigheid en rechtvaardigheid voor iedereen.
------------
Tot slot. Het herdenken van de Februaristaking biedt een gelegenheid voor reflectie en educatie, met name voor jongere generaties. Door het verhaal van de Februaristaking door te geven, kunnen we de herinnering levend houden aan de slachtoffers van de Holocaust en degenen die zich ertegen verzetten. Bovendien kunnen we de waarden van vrijheid, democratie en mensenrechten bevorderen, die centraal staan in een vreedzame en rechtvaardige samenleving.
Kortom, het herdenken van de Februaristaking is van vitaal belang voor het behoud van het historisch geheugen, het eren van moedige daden van verzet en solidariteit, en het bevorderen van waarden die essentieel zijn voor een rechtvaardige samenleving. Het dient als een blijvende herinnering aan de kracht van collectieve actie en menselijke waardigheid, zelfs in de donkerste tijden van de geschiedenis. Het herinnert ons eraan dat het van groot belang is om alert te blijven op discriminatie, onderdrukking en onrechtvaardigheid in de samenleving.
De herdenking van de Februaristaking op 25 februari is een belangrijk moment om te reflecteren op het verleden en om ons bewust te blijven van de waarden waarvoor de stakers hebben gestreden. Het is een herinnering dat we ons moeten blijven inzetten voor een inclusieve en rechtvaardige samenleving. Doen we dat niet? Dan is de strijd van de mensen die we vandaag herdenken en eren voor niets geweest.
Ik dank u voor uw aandacht en betrokkenheid. En in het bijzonder mijn grote dank aan het Amsterdamse FNV Comité dat de herinnering aan de moedige stakers van 1941 in leven houdt en ons daarmee inspireert om op basis van moed, solidariteit en verzet op te komen voor de waarden van vrijheid, gelijkheid en menselijkheid, zelfs in de moeilijkste tijden.
