Samen opkomen voor bescherming van mensenrechten
For English, click the globe icon at the top right (on mobile, find it in the menu)
De FNV zet zich in voor een universiteit waar medewerkers en studenten vrij zijn om hun stem te laten horen en waar fundamentele rechten worden gerespecteerd. We strijden voor een academische omgeving die zich niet alleen richt op kennis, maar ook op kernwaarden zoals vrijheid van meningsuiting en transparantie in samenwerkingen.
Wat zijn de eisen van de FNV-leden?
Onze inzet is gericht op twee eisen: het waarborgen van het recht op demonstratie en het oprichten van een onafhankelijke toetsingscommissie om samenwerkingsverbanden te beoordelen op mensenrechten. Ondanks eerdere verzoeken weigert het College van Bestuur (CvB) tot serieuze onderhandelingen, daarom komen we in actie.
De FNV is van oordeel dat het recht van werknemers om op een zelfgekozen manier vrijuit te spreken over, en te protesteren tegen, het beleid van hun werkgever van groot belang is voor een veilige en gezonde werkomgeving. UvA-medewerkers accepteren niet dat het College van Bestuur pogingen doet om hun recht op demonstratie in te perken. Wij stellen daarom voor om dit fundamentele recht te borgen door middel van een collectieve overeenkomst waarin de UvA zich verbindt tot het garanderen en naleven van het recht op vrije meningsuiting en om te demonstreren op de campus, en tot een aanpassing van de huisregels.
De FNV eist dat de UvA de banden verbreekt met instellingen, organisaties en bedrijven die direct of indirect bijdragen aan mensenrechtenschendingen en inbreuken op het internationaal recht. Daarom wil de FNV dat samenwerkingsverbanden zorgvuldig getoetst worden. Dit gaat om alle vormen van institutionele (dus: niet individuele) steun, inclusief de financiële relaties van de UvA als gevolg van haar financiële reserves en geldstromen. Dat is van belang voor het morele welzijn van werknemers en hun recht op een veilige en gezonde werkomgeving, waar zij niet worden verplicht om te handelen in strijd met hun geweten. In navolging van de plicht van de werkgever naar zijn werknemers, dienen werknemers over de benodigde informatie te beschikken om te voorkomen dat hun werk bijdraagt aan schendingen van mensenrechten en internationaal recht.
Omdat het beoordelen van samenwerkingsverbanden zorgvuldig moet gebeuren en het tijd kost voordat de toetsingscommissie operationeel is, willen de actieve leden van de FNV dat het CvB de bestaande samenwerkingsverbanden met Israëlische instellingen op pauze zet. Op die manier geeft het CvB een belangrijk signaal af aan de academische gemeenschap en de actievoerders dat het de eisen serieus neemt. Dit draagt bovendien op korte termijn bij aan rust op de universiteit.
Hoe gaan we dit realiseren?
De FNV wil een collectieve overeenkomst sluiten met het CvB waarin in ieder geval staat dat de UvA het recht op vrijheid van meningsuiting en het recht op demonstratie erkent, en zich ertoe verbindt dit na te leven en te handhaven in overeenstemming met artikel 9 van de Grondwet, internationale verdragen en relevante jurisprudentie. Deze overeenkomst wordt voorgelegd aan de medezeggenschap (Centrale Ondernemingsraad en Centrale Studentenraad), die instemmingsrecht hebben.
De FNV stelt voor om een onafhankelijk orgaan (hierna: toetsingsorgaan) in het leven te roepen dat tot taak heeft te toetsen of de UvA banden onderhoudt met derden die direct of indirect betrokken zijn bij mensenrechtenschendingen en inbreuken op het internationaal recht. Oordelen van het toetsingsorgaan hebben een bindend karakter. Het mandaat moet breder zijn dan dat van de huidige Adviescommissie en ook niet-onderzoeksgerelateerde verwikkelingen omvatten. Daarbij denken wij onder meer aan de financiële banden met derden die voortvloeien uit de financiële reserves en geldstromen van de UvA. De medezeggenschap moet worden betrokken en instemmingsrecht hebben op de samenstelling van dit orgaan, dat onder meer zal bestaan uit een aantal mensenrechtendeskundigen en zal beschikken over toereikende faciliteiten voor het functioneren. Het toetsingsorgaan ontwikkelt hiertoe een due-diligencekader voor mensenrechten (en internationaal recht), waaraan toekomstige samenwerkingen en connecties zullen worden getoetst en waarin ook ruimte is voor evaluatie van aangegane samenwerkingen. Dit omvat ook projecten en samenwerkingen binnen het kader van Europese en internationale financieringsinstrumenten. De medezeggenschapsraden krijgen het recht om een verzoek te doen tot een beoordeling van de banden met derden door het toetsingsorgaan.
Omdat het zo lang duurt om iets gedaan te krijgen, heeft de FNV in nauw overleg met de actieve leden voorgesteld om een pauzeknop in te stellen voor een aantal bestaande samenwerkingsverbanden. Deze verbanden kunnen worden opgeschort totdat er een uitspraak ligt van de toetsingscommissie. Dit kan op korte termijn al bijdragen aan rust en laat zien dat het CvB de werkvloer serieus neemt.
Deze hoofdeisen zijn verder uitgewerkt. Deze uitwerking is in een voorstellenbrief aan het CvB gestuurd. Bekijk hieronder de voorstellenbrief en verdere communicatie met betrekking tot het ultimatum.
PDF
Ultimatum aan de Universiteit van Amsterdam
PDF
Reactie van CvB op het ultimatum
PDF
Reactie van FNV op brief van 4 december m.b.t. ultimatumToelichting bij onze twee hoofdpunten:
- Recht op demonstratie – Medewerkers en studenten moeten de ruimte hebben om zich uit te spreken tegen beleid dat het onderwijs en onze samenleving schaadt. Vrijheid van meningsuiting is een kernwaarde in de academische wereld die onder druk staat en waarvoor we samen willen opkomen. Studenten en medewerkers verdienen alle ruimte om zich uit te spreken, maar zien dat het College van Bestuur probeert om hun fundamentele rechten in te perken.
- Onafhankelijke toetsingscommissie – Studenten en medewerkers maken zich zorgen over samenwerkingsverbanden van de UvA met buitenlandse instellingen die mogelijk medeplichtig zijn aan schendingen van het internationaal recht en mensenrechtenschendingen. Samenwerkingen met omstreden instellingen moeten getoetst worden op mensenrechten, zodat universiteiten staan voor de waarden die zij uitdragen. Dit orgaan moet transparantie bieden en garanderen dat UvA-medewerkers en studenten niet ongewild bijdragen aan mensenrechtenschendingen.
Wat heeft de FNV tot nu toe gedaan?
Hieronder vind je een overzicht van wat de FNV tot nu toe heeft gedaan.
Op 14 juni vond het eerste gesprek plaats tussen de FNV en het CvB
Het CvB toonde begrip voor de standpunten, maar gaf aan niet te willen onderhandelen met de vakbond en dat de Universitaire Commissie voor Lokaal Overleg (UCLO) hét orgaan is om dit te bespreken. De UCLO is het orgaan waarin de vakbonden en de werkgever cao-afspraken verder uitwerken en praten over arbeidsvoorwaarden.
Op 21 juni herhaalde de FNV in de UCLO-vergadering de eisen en de urgentie daarvan
Het CvB vroeg de gezamenlijke vakbonden een brief te sturen met daarin de eisen en het gewenste onderhandelingsproces.
Op 4 juli werd in een gezamenlijke brief van de FNV, AOb en CNV voorgesteld
Dit om een werkgroep op te richten waarin leden van het UCLO, de Centrale Ondernemingsraad (COR), en het CvB zitting hebben, met als doel het demonstratierecht te verbeteren en het toetsingskader voor samenwerkingsverbanden te verbreden.
Op 11 juli gaf het CvB aan niet in te gaan op de voorgestelde route
Het CvB zou voor beide thema's al processen in gang hebben gezet en bood de vakbonden de gelegenheid om daar feedback op te geven. Er volgde een uitnodiging voor een gesprek met de al bestaande, door het CvB ingestelde ad-hoc werkgroep voor het beoordelen van samenwerkingsverbanden.
Op 23 juli verstuurde de FNV een brief
Zonder AOb en CNV, die het niet eens waren met de FNV, waarin werd uitgelegd waarom de bestaande processen volgens de FNV tekortschieten en geen recht doen aan de eisen van de medewerkers. De FNV verzocht het CvB opnieuw om in onderhandeling te treden over de eisen.
Op 25 juli reageerde het CvB per e-mail met een herhaling
Een herhaling van de boodschap dat zij hechten aan de formele rollen van de Centrale Studentenraad (CSR) en de COR, en dat een feedbackrol voor de vakbonden volgens hen voldoende is.
Op 12 augustus reageerde de FNV per brief met de vaststelling dat het CvB niet bereid is om te onderhandelen
Dit ondanks de eigenstandige positie van de vakbond. De bond herhaalde de oproep om aan tafel te komen. Ook benadrukte de FNV dat als onderhandelen niet mogelijk is, collectieve acties tot de mogelijkheden behoren.
Op 16 augustus reageerde het CvB per brief dat van onderhandelen geen sprake kan zijn
en dat zij het betreuren als de FNV kiest voor escalatie.
Na een digitale ledenraadpleging
Waaruit bleek dat de meerderheid van de FNV-leden wil dat de vakbond doorgaat met druk uitoefenen op het CvB, werd op 9 oktober een ledenbijeenkomst georganiseerd. Op deze bijeenkomst spraken leden hun wens uit om verder te gaan met acties.
Gerelateerde links
Voorbeelden van samenwerkingsverbanden die getoetst worden
We hebben voorbeelden van samenwerkingsverbanden met Israël die getoetst moeten worden op een rij gezet.
Veelgestelde vragen
De FNV staat landelijk en internationaal voor de bescherming van mensenrechten en vindt dat werknemers het recht hebben op een werkplek waar zij niet, direct of indirect, mee hoeven werken aan schendingen van het recht.
De FNV is een democratische organisatie die wordt aangestuurd door haar leden. De onderwerpen van deze campagne zijn dan ook aangedragen door medewerkers van de UvA zelf. Het is niet aan de FNV om te bepalen welke verbanden goed of fout zijn, maar aan mensenrechtenexperts. Wel is het de functie van een vakbond om problemen te signaleren. Die experts heeft de UvA binnen de eigen organisatie.
De FNV wil alle samenwerkingsverbanden met buitenlandse instellingen laten toetsen waarbij mogelijk sprake is van mensenrechtenschendingen of schendingen van het internationaal recht.
Nee, maar het is wel zo dat leden zich nu tot de FNV hebben gewend met zorgen over een aantal samenwerkingsverbanden met Israëlische instituten.
De FNV wil dat de huisregels zodanig worden aangepast dat er meer ruimte komt om te demonstreren op de UvA, en niet minder. In een conceptdocument dat de UvA met de vakbonden deelde, werd juist voorgesteld om fundamentele rechten van demonstranten in te perken. Dat vindt de FNV de verkeerde richting. De FNV heeft dat aan de UvA laten weten.
- Een legitimatieplicht. Dit is in strijd met het recht van demonstranten om anoniem te blijven. De UvA mag gegevens die zien op politieke gezindheid niet verwerken.
- Een verbod op gezichtsbedekkende kleding. Dit is in strijd met internationale jurisprudentie: deelnemers aan demonstraties hebben recht op anonimiteit.
- Informatie verspreiden moet ‘duurzaam’ zijn. Dat zou kunnen inhouden dat flyers verspreiden niet mag. Duurzaamheid kan niet worden gebruikt om flyeren te verbieden.
Waarom is er nog geen toetsingscommissie?
De FNV wil dat er een onafhankelijke commissie van experts komt die zich buigt over de samenwerkingsverbanden. De FNV is van oordeel dat het CvB dit proces naar zijn hand wil zetten en de onafhankelijkheid van de commissie niet waarborgt. Het CvB wil hierover niet met de FNV in overleg, omdat het al in gesprek zegt te zijn met de medezeggenschap. De FNV krijgt echter signalen dat de medezeggenschap niet of nauwelijks wordt geïnformeerd, bijvoorbeeld over de totstandkoming en het opheffen van de ad-hoc commissie. Het is vervolgens onduidelijk in welke vorm het proces wordt voortgezet.
Verder wil de FNV dat, totdat er een zorgvuldig afgewogen advies over de samenwerkingsverbanden ligt, de bestaande banden met Israël op pauze worden gezet. De UvA heeft enkel een moratorium ingesteld op nieuwe samenwerkingsverbanden en gaat verder niet in op dit punt.
De rode draad is dat de UvA volgens de FNV trage en ondoorzichtige processen optuigt, waarbij de medezeggenschap niet goed wordt geïnformeerd en de vakbonden slechts een feedbackrol krijgen toebedeeld. Ten aanzien van het demonstratierecht beweegt de UvA de verkeerde kant op. Wat betreft de samenwerkingsverbanden lijkt elke urgentie te ontbreken en is het proces schimmig en, wat de FNV betreft, niet onafhankelijk genoeg. (Onze samenwerkingen met Israëlische organisaties - student.uva.nl)
De FNV is een democratische organisatie die aangestuurd wordt door haar leden. De onderwerpen zijn dan ook aangedragen door medewerkers van de UvA zelf. Het zijn de leden die besloten hebben dat er op deze onderwerpen – bij gebrek aan overlegresultaten – actie nodig is.
Ja, bijvoorbeeld de Universiteit Gent: Universiteit Gent stopt samenwerking met Israëlische instellingen. In Gent verbreekt de rector wél de banden met Israëlische universiteiten - NRC
Er is een actiecomité ingesteld met actieve leden. Dit comité bereidt actievormen voor waar op 26 november over gesproken en gestemd kan worden door FNV-leden aan de UvA.
Dat is de FNV wel! Op 14 november organiseren wij samen met de AOb en partners een grote demonstratie tegen de aangekondigde bezuinigingen op het hoger onderwijs. Je kunt je daarvoor aanmelden. Lees hier meer: Grote actie tegen onderwijsbezuinigingen kabinet op 14 november - FNV.
Brieven verstuurd door de FNV
Voorstellenbrief FNV
Brief gezamenlijke bonden
Reactie afwijzing onderhandelingspoging
Reactie afwijzing nieuwe onderhandelingspoging
Brief uitonderhandeld
Brieven ontvangen door de FNV
Brief UvA aan bonden 17 juni
Brief UvA aan bonden 4 juli
Mail UvA aan bonden 25 juli
Brief UvA aan bonden 16 augustus