Begin februari stond FNV Uitkeringsgerechtigden op de Amsterdamse Banenmarkt ‘Asielzoekers aan het werk’. De banenmarkt was de start voor de samenwerking tussen gemeente Amsterdam, UWV en COA om asielzoekers en werkgevers te helpen bij het krijgen en bieden van een betaalde baan. FNV Uitkeringsgerechtigden sprak met tientallen asielzoekers en al snel werd duidelijk dat zij niet op de hoogte zijn van hun rechten.
Gemeente Amsterdam wil asielzoekers zo snel mogelijk helpen. Eerder berekende de gemeente al dat elke euro die geïnvesteerd wordt in de begeleiding van statushouders een besparing van € 1,40 tot € 2,90 oplevert op bijvoorbeeld bijstandsuitkeringen en uitvoeringskosten. Volgens de FNV laat het feit dat 80% van de statushouders landelijk geen werk heeft zien dat arbeidsbemiddeling en de inzet om mensen aan passend werk te helpen, nog verbeterd kunnen worden.
De FNV verwelkomt vrijheid van vluchtelingen om te mogen werken, maar vreest ook voor uitbuiting, zoals we nu al kennen bij arbeidsmigranten. Asielzoekers zijn voor werkgevers goedkoper. Er is geen of heel kort recht op WW. Zonder verblijfstatus is er ook geen recht op bijstand vanuit de Participatiewet.
Bij binnenkomst van de banenmarkt werden werkzoekenden verwelkomd met een rij tafels met uitzendbureaus. De ene na de andere probeerde de bezoekers te enthousiasmeren voor werk in de logistiek, productie of schoonmaak. Concrete baanaanbiedingen waren er nauwelijks. Anneke Letschert en Wil Roode, kaderleden bij FNV Uitkeringsgerechtigden, gingen met ruim 30 asielzoekers in gesprek. Wil Roode: ‘Niemand wist wat WW was. Het werkgeversservicepunt bleek desgevraagd ook geen enkele informatie beschikbaar te hebben over rechten van deze nieuwe werknemers in Nederland. Ik hoop echt dat er voor de asielzoekers snel betere informatie komt.’
De FNV wil voorkomen dat mensen die de Nederlandse of Engelse taal niet machtig zijn en het Nederlandse systeem niet kennen uitgebuit worden. Asielzoekers die het systeem niet kennen, en nog geen verblijfsvergunning hebben, lopen grotere kans om uitgebuit te worden en zijn minder goed in staat om op te komen voor de rechten die zij wettelijk hebben en consequenties daarvan. De kaderleden spraken deze zorgen uit naar Martijn Bulte, rayonmanager UWV en de Amsterdamse wethouder Rutger Groot Wassink. Die laatste erkende dat er nog veel moet gebeuren. Doel van de pilot is om bureaucratische belemmeringen zoals het verkrijgen van een Burgerservicenummer en een soepele verstrekking van werkvergunningen weg te nemen.
Ook andere Amsterdamse werkzoekenden maken zich zorgen. Zij vrezen dat zij nog verder achteraan de rij aan moeten sluiten. Zij vinden dat er nog steeds te weinig ondersteuning wordt geboden naar passend werk. Alleenstaande moeders die graag willen werken, kunnen dat door gebrek aan kinderopvang of opleiding en ondersteuning niet. Oudere werkzoekenden, ook met ervaring in krapteberoepen, lukt het vaak nog steeds niet om aan het werk te komen. De regionale werkgroep werkzoekenden van de FNV in Noordwest blijft de pilot nauwlettend volgen en banenmarkten bezoeken om in gesprek te blijven met de werkzoekende achterban.