Tweede Kamer, pak de kans om leven van mensen met beperking te verbeteren

De Tweede Kamer heeft maandag 27 juni tijdens een debat over de Participatiewet een unieke kans om het leven van mensen met een beperking drastisch te verbeteren. Maar dan moet ze wel doorpakken op het aanpassen van de Participatiewet. Dat stelt een Werkcoalitie van negen maatschappelijk organisaties.  

Dinsdag 21 juni kwam minister Carola Schouten (Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen) al met een plan voor aanpassing van de Participatiewet. De Werkcoalitie vindt dat verdergaande stappen nodig zijn. Tegelijk waardeert zij wat deze minister probeert te doen, zeker als je kijkt naar de coalitie waar zij deel van uitmaakt. 

Regeling nodig

De Werkcoalitie wil dat mensen met een lichamelijke en/of psychische beperking, vaak ook jonge mensen, perspectief krijgen en bestaanszekerheid. Er is een regeling nodig die recht doet aan hun positie op de arbeidsmarkt en ervoor zorgt dat zij een zelfstandig financieel bestaan kunnen opbouwen.

Een leven opbouwen wordt bestraft

Kitty Jong, vicevoorzitter FNV, namens de Werkcoalitie: ‘Het is schandalig dat mensen met een beperking onder het regime van de bijstand vallen met al haar hardheden. Daar veranderen de plannen van minister Schouten niets aan. In de bijstand is elke weg naar een zelfstandig financieel bestaan afgesneden. Mensen mogen in de nieuwe plannen giften ontvangen, maar samenwonen of trouwen, dat zit er voor hen allemaal niet in. Dat wordt nog steeds keihard afgestraft.’

Gevangen in de bijstand

Een bijstandsuitkering is bedoeld als tijdelijk vangnet, maar een groot deel van de mensen met een beperking is niet meer in staat om te werken of zelfstandig een inkomen te verdienen dat op het wettelijk minimumloon per maand ligt. Ze zitte gevangen in de bijstand. Daarbij zijn er vaak extra hoge zorgkosten. Het Nibud heeft recent vastgesteld dat de huidige inkomensondersteuning ontoereikend is voor mensen met een minimuminkomen en hoge zorgkosten.  

Fundamentele verbeteringen

De Werkcoalitie heeft daarom een manifest opgesteld met een aantal fundamentele verbeteringen. Een daarvan is dat iedereen met een beperking die in de bijstand zit wordt vrijgesteld van een partner- en vermogenstoets. Zo blijven zij financieel zelfstandig. Verder moet iedereen die naar vermogen werkt recht krijgen op minimaal het wettelijk minimumloon per maand. Ook bepleit de Werkcoalitie dat mensen, voor wie de stap naar de arbeidsmarkt te groot is, ervaring opdoen in sociale ontwikkelbedrijven. De Werkcoalitie wil ook een werknemersloket waar mensen terecht kunnen die ondersteuning nodig hebben bij het vinden van werk.

Jong, zonder toekomst

De Werkcoalitie maakt zich vooral zorgen om de jongeren met een beperking. Op hun achttiende, als voor generatiegenoten de toekomst lonkt met uitzicht op werk-, doorgroei- en ontwikkelingskansen, hebben zij nauwelijks zicht op enig perspectief en een financieel zelfstandig bestaan. Boyan Ronda, kernlid van Wij Staan Op!: ‘Jongeren met een beperking kunnen vanwege hun beperking niet altijd voltijds werken. Je bent dan aangewezen op de Participatiewet en die maakt zelfstandig leven onmogelijk. Je blijft afhankelijk van familie en vrienden.’

Participatiewet mislukt

De Participatiewet werd op 1 januari 2015 ingevoerd. De bedoeling van de wet was dat meer mensen met een beperking aan het werk zouden komen. In 2019 publiceerde het SCP haar rapport ‘Eindevaluatie van de Participatiewet’. Het SCP concludeerde dat het positieve effect op baankansen slechts geldt voor een kleine groep: de jonggehandicapten.  En elk jaar gaan 14.000 mensen met een beperking, chronische ziekte of psychische aandoening een onzeker bestaan tegemoet. Zo’n 96% van de mensen die onder de Participatiewet valt geeft bovendien aan een psychische of lichamelijk beperking te hebben die het bemoeilijkt om aan werk te komen.

Werkcoalitie

De Werkcoalitie bestaat uit de Landelijke Cliëntenraad, FNV, VCP, CNV, Wij Staan Op!, MIND, Coalitie voor inclusie, Stichting studeren en werken op maat, en Ieder(in).