Winkelketens boeren goed, maar bezuinigen op kerstpakketten

Medewerkers van grote winkelconcerns zoals Zeeman, C&A en Jumbo zien de afgelopen jaren de waarde van hun kerstpakket dalen. Dat blijkt uit een kerstpakketmeting van de FNV in de winkelstraat en bij distributiecentra, dus op plekken waar de lonen op of net boven het minimumloon liggen.

‘Op meerdere vlakken is er sprake van kerstpakketinflatie. De waardering die mensen krijgen van de directie neemt af’, aldus Linda Vermeulen, vakbondsbestuurder van FNV Winkelstraat. 'De financiële waarde van het kerstpakket daalt en in plaats van een warm gebaar, krijgen mensen vaak een geschenkbon om uit te geven in het eigen concern.'

Cadeaubon voor het eigen concern

De FNV ziet dat veel winkelketens de medewerkers een cadeaubon geven, maar die moet dan wel uitgegeven worden in het eigen concern. Veel medewerkers geven aan dat zij bij hun keuze vaak nog iets moeten bijbetalen, waardoor het concern in feite spekkoper is.

Zo kregen medewerkers van het Albert Heijn distributiecentrum de afgelopen jaren een bon van 25 euro uit te geven bij Bol.com, net als AH onderdeel van het Aholdconcern. Bij C&A krijgen mensen ook een bon van 25 euro, waar ze iets mee kunnen kopen bij… C&A. Hema-medewerkers krijgen dit jaar een koektrommel met een Hema-bon van 25 euro plus een beetje personeelskorting.

Werkgevers in winkelstraat pakken karig uit

De traditie van het kerstpakket voert terug naar de 19e eeuw, toen boeren hun personeel een mand met etenswaar gaven om de kerstdagen goed door te komen. Dit gebaar van waardering groeide uit tot een traditie, die we vandaag de dag vooral kennen van een goed gevulde doos met een cadeautje en lekkernijen, die je kunt delen met anderen. Recent berichtten media dat bedrijven gemiddeld 45 euro per werknemer uitgeven. Maar op de plekken waar de lonen laag liggen, zoals in de winkelstraat, pakken concerns maar karig uit. ‘Wat we zien is dat wie weinig heeft, weinig krijgt’, aldus Vermeulen.

Persoonlijke waardering daalt

Ervaren winkelmedewerkers van het oer-Nederlands winkelbedrijf Zeeman vertellen dat vroeger eigenaar ‘Meneer Jan Zeeman’ rond de kerstdagen zelf nog wel eens de winkels langsging met een ‘extra envelop’, een handdruk en een persoonlijke boodschap voor zijn personeel. Die menselijke maat is nu, een aantal directeuren verder, compleet weg. De medewerkers van Zeeman kregen dit jaar een pakket met onder andere een thermosbeker uit eigen assortiment en een Zeeman-kerstbal. Vermeulen: ‘Je hoort weleens dat je een gegeven paard niet in de bek mag kijken. Maar dit is wel een heel klein paardje’.

Een ovenwant en een pollepel

Bij Ikea kregen medewerkers vijftien jaar geleden een serieus kerstgeschenk, zoals een broodbakmachine of een fiets. Later werd dat bijvoorbeeld een strandtas van gerecycled materiaal met een cadeaubon, met als dieptepunt een waardebon voor € 50 korting op een spijkerbroek die € 100 kostte. In het distributiecentrum van Jumbo kregen mensen vorig jaar een kerstpakket met cola, chips en chipsbakjes. Dit jaar konden er een ovenwant en een pollepel vanaf bij de steenrijke Jumbo-eigenaren, de familie Van Eerd.

Verbeteringen

Bij een enkele winkelketen ziet de FNV verbeteringen. Twee jaar geleden kwamen medewerkers van de Bijenkorf in protest toen zij alleen maar een goedkope kerstbal kregen. Dat protest heeft succes gehad: dit jaar mogen medewerkers € 50 besteden bij de Bijenkorf.