"Had ik deze info over mijn loon en mijn cao maar eerder geweten"

Veel jongere werkenden weten niet wat hun rechten en plichten zijn. Met nare gevolgen. Niet juist behandeld of betaald worden, kan leiden tot een schade van duizenden euro’s.

Eerste cao-voorlichting

‘Mijn les is vaak het eerste contact van de student met de bond,’ vertelt Niels Bronda (27), ‘en dat is best bijzonder. Want de meesten zijn vanaf hun 15e al aan de slag, bijvoorbeeld als vakkenvuller in de supermarkt, in de horeca, of met baantjes in de agrarische sector. Werkgevers zijn meestal weinig informatief over de regels. Ze reiken geen cao-boekjes uit en leggen de loonstrook ook niet uit, als ze al een duidelijke loonstrook maken. Mijn collega-gastdocenten en ik voorzien met onze les in deze leemte.’ 

Niels geeft op mbo-scholen in Noord-Nederland gastlessen aan MBO’ers en aan jongeren die een BBL-werk-leertraject doen van 4 dagen werken en 1 dag naar school. Gastlessen kunnen over je cao gaan, over je loonstrook, over je arbeidstijden, en over je eigen rechten en plichten. ‘Onze voorlichting is voor veel studenten een eye-opener. De studenten raken zich opeens bewust van wat wel, en wat niet goed gaat. En natuurlijk: wat ze daar zelf aan kunnen doen.’ 

 
Ziek? En dan?

‘”We gaan het vandaag over je werk hebben,” daarmee open ik de les. De studenten denken vaak dat het wel goed zit met hun loon of met de manier waarop ze bejegend worden. Mijn veertien collega-gastdocenten en ik praten ze bij. Bijvoorbeeld over de wettelijke procedure bij een ziekmelding. Meteen komen dan de ervaringen los. Over werkgevers die bij je thuis komen om te controleren of je echt ziek bent. Of werkgevers die je onder druk zetten en je laten werken met een gebroken arm of been. We horen de gekste verhalen.’

‘We vragen: word je doorbetaald bij ziekte? Nou, je staat er versteld van hoeveel er dan niet doorbetaald worden. Wat we ook veel horen is dat jongeren in verkeerde loonschalen worden geplaatst, bijvoorbeeld als je als vakkenvuller met regelmaat kassa draait.’ 

Onderbetaling

‘”Moet je eerder op je werk zijn en krijg je daarvoor betaald?”, vragen we. Studenten vertellen ons dat ze dikwijls een kwartier van tevoren op het werk moet zijn, dan vaak meteen aan de slag moeten, maar daar niet voor betaald worden. Of dat ze een pauze hebben die ze bij drukte niet kunnen opnemen en vervolgens ook niet betaald worden.’’  

‘Het raarste wat ik meemaakte,’ zegt Niels, ‘was een jonge vrouw die door een werkgever voor 12.000 euro getild was. Vijf jaar moest ze van de werkgever een half uur tevoren op het werk zijn. Ze ging dan ook daadwerkelijk aan het werk maar kreeg dat niet betaald. Bizar.’

Jongeren in hun kracht zetten

‘In en na de les krijgen we veel vragen over werk en loon. Een probleem kun je voor jezelf aankaarten maar we adviseren ook om er samen met collega’s werk van te maken als iets niet klopt. Je organiseren. Daar kunnen wij ze natuurlijk bij helpen. Samen sta je sterker dan alleen! Met regelmaat bezoek ik de scholen, in mijn geval in Noord-Nederland. Studenten herkennen me daar vaak en ik hoorde zelfs al een paar keer dat ze met elkaar een kwestie bij hun werkgever aankaartten en oplosten. Daar doen we het voor!’

Meer informatie

Wat de FNV Gastlessen verder inhouden kun je vinden op https://www.fnv.nl/diensten/gastlessen-voor-studenten 
MBO-docenten die interesse hebben voor de gratis FNV gastlessen kunnen contact opnemen met de gastdocent in hun regio: https://www.fnv.nl/diensten/gastlessen-voor-studenten/team-gastlesdocenten 

Foto:
FNV

Tekst:
Nieuwsredactie FNV Noord
Janwillem Compaijen