‘Hitteplan noodzakelijk, Nederland naïef en onvoorbereid op extreem weer’ 

Dat het nu (eindelijk) lekker weer is, voelt voor velen ongetwijfeld als een weldaad na de vele regen. Toch waarschuwt de FNV voor de gevaren van werken in zon en hitte. Uit recente cijfers blijkt dat huidkanker één van de snelst stijgende kankersoorten is. De 500.000 buitenwerkers in ons land – zo’n 5% van de beroepsbevolking - hebben een 2 tot 3 keer hoger risico op huidkanker[1].

Buitenwerkers hebben 2 tot 3 keer meer kans op huidkanker 

Ondertussen overtreden werkgevers massaal de Arbowet die bedoeld is om veilig en gezond te werken, ook in hitte en zon. Om het aantal gevallen van huidkanker, hitte-ongevallen en doden omlaag te brengen, is volgens de FNV snel een concreet hitteplan noodzakelijk. 

‘De laconieke houding die we hebben in Nederland rondom werken in de hitte en in de directe zon is onterecht,’ stelt vicevoorzitter Kitty Jong. ‘Terwijl de schokkende cijfers ons om de oren vliegen en de klimaatverandering voor steeds extremer weer zorgt, hebben we als land geen idee, geen plan van aanpak en geen actuele wetgeving. We zijn naïef en onvoorbereid en dat moet anders.’  

Arbowet en cao’s aanpassen 

Nederland heeft in tegenstelling tot andere landen onvoldoende wettelijke kaders om werkenden te beschermen. Wat de FNV betreft is het nodig om in de wet grenswaarden op te nemen die voorkomen dat het lichaam te veel opwarmt. In België, Griekenland en Cyprus is dit al het geval. In een aantal cao’s worden al goede afspraken gemaakt maar grenswaarden bieden voor iedereen de hoognodige helderheid. ‘Als werknemers aan een risico worden blootgesteld zijn werkgevers verplicht dat risico te vermijden en als dat niet lukt zoveel mogelijk te beperken door maatregelen ter treffen.  Bij de risico's van hitte en zon gebeurt dat nauwelijks maar voldoende schaduw of de juiste bedrijfskleding voor een bouwvakker of landarbeider zijn net zo noodzakelijk als goede afzuiging of een laskap,’ zegt Jong daarover. 

Ook winkel en kinderopvang moeten aan de bak 

In de periode 2018-2022 ontving de bond 703 vragen over hitte. Opvallend is dat de vragen ook komen van mensen die in een branche werken die traditioneel niet met hitte wordt geassocieerd, zoals bijvoorbeeld de detailhandel en de kinderopvang. Jong: ‘In die sectoren staat het nemen van technische maatregelen zoals het plaatsen van een zonnescherm of een koelsysteem nog niet op het netvlies, maar na elke hittegolf bereiken ons wel verontrustende verhalen. Elke sector moet aan de bak.’  

Aanbevelingen 

Ruim 5% van de werknemers ervaart hitte als een risico voor de gezondheid [2] en de verwachting is dat dat toeneemt door klimaatverandering. De FNV doet een aantal concrete aanbevelingen aan overheid en werkgevers:  

De zogenaamde WBGT-index(3) als wetenschappelijke grenswaarde opnemen in de wet.

Ook de risico’s door mentale hittestress onderzoeken, die treden eerder op dan fysieke risico's met alle gevolgen van dien.  

In de cao’s zouden onder meer bepalingen voor ‘onwerkbaar weer’ en aanpassingen in werk en werktijd en de beschikbaarheid van water moeten worden opgenomen. 

In de verplichte Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E) die werkgevers moeten maken moet aandacht zijn voor de risico's van hitte en zon.  

De FNV roept op de laconieke houding nu echt los te laten. Jong: ‘Het weglachen van hitte-risico’s kan eigenlijk in geen enkele sector meer. Als we de werkvloer veilig willen houden, de druk op de zorg willen verlagen en arbeidsdoden willen voorkomen dat moeten we echt doorpakken nu. Met 300.000 mensen die jaarlijks een beroepsziekte oplopen, 200.000 arbeidsongevallen en 4000 doden, waarvan 2500 als gevolg van kanker opgelopen op de werkvloer per jaar, is lachen wel het laatste dat we moeten doen.’ 

1) NCvB Beroepsziekten in cijfers 2024, blz 53, voetnoot 32: Keurentjes AJ. Early detection and prevention of occupational skin cancer 2022. Universiteit van Amsterdam (UvA), Amsterdam, Nederland

2) NEA 2021 Resultaten in vogelvlucht | CBS, Tabel 13 blz. 66 

3) WBGT-index: WBGT PSH Richtlijn Hitte Gezondheid (rivm.nl)