Donderdag werd bekend dat de instroom in de bijstand onder jongeren tot 35 jaar vanaf het begin van de coronacrisis gestegen is met bijna 60%. Dat bleek uit de Divosa Benchmark Werk en Inkomen. Voor een groot deel zijn dat flexwerkers die, ondanks de afspraken in het noodpakket NOW1.0, op straat kwamen te staan. Het grootste deel van hen heeft weinig of geen WW-rechten.
Dit is slechts het begin van een groot drama. Het Nederlandse systeem van sociale zekerheid zorgt er voor dat veel mensen in ieder geval voor een heel korte periode inkomensondersteuning krijgen door de kortdurende WW van drie maanden. Maar om Amerikaanse toestanden te voorkomen moet de overheid de WW in deze tijd verlengen.
Kitty Jong, vicevoorzitter FNV: ‘De bedoeling van het steunpakket NOW is baan- en inkomensbehoud, ook voor flexwerkers. We hebben in de praktijk gezien dat echter juist uitzendkrachten, oproepkrachten en andere flexwerkers op straat kwamen te staan. 68% van hen heeft kortdurende WW opgebouwd, maar die loopt ten einde, drie maanden na het begin van de coronacrisis. De stijging die we nu zien is daarom maar het topje van de ijsberg, de komende maanden zullen veel meer mensen zich tot de gemeente moeten wenden.’
Als de (kortdurende) WW-periode eindigt, rest een gang naar de gemeente voor bijstand. Daar vindt een partner- en vermogenstoets plaats. De FNV waarschuwt dat velen niet voor de bijstand in aanmerking zullen komen, en dus geheel zonder inkomen komen te zitten. En daarmee legt deze crisis niet alleen de doorgeslagen flexibilisering van de arbeidsmarkt bloot, maar ook de staat van ons sociale zekerheidsstelsel.
Jarenlang beleid van de overheid heeft gezorgd voor deze doorgeschoten flexibilisering van de arbeidsmarkt. ‘Hoe precair onze arbeidsmarkt is, juist met veel onzekere banen, daar kan niemand zijn ogen meer voor sluiten’, aldus Jong. ‘Een socialer Nederland, waar de FNV voor staat, betekent een gereguleerde arbeidsmarkt met zekerheid, maar ook een goed en rechtvaardig sociaal zekerheidstelsel. We willen in Nederland geen Amerikaanse toestanden, maar die dreigen nu wel.’
De FNV stelt voor om de kortdurende WW te verlengen, gelijk aan de periode waarin de bedrijven noodpakketten ontvangen. Tot 1 oktober dus. Jong: ‘Dat is een noodmaatregel die niet ideaal is, maar die in ieder geval nog een beetje recht doet aan de belofte die het kabinet ook aan flexwerkers heeft gedaan. Voor de lange termijn zijn meer fundamentele keuzes nodig. Niet alleen rond de arbeidsmarkt, maar ook rond onze verzorgingsstaat die al jarenlang afkalft.’