ILO-arbeidsnormen bepalend voor leningen van multilaterale ontwikkelingsbanken
Dankzij vakbondsacties zijn er nu bindende arbeidsgaranties bij multilaterale ontwikkelingsbanken. De ITUC heeft een nieuwe handleiding ontwikkeld, die laat zien hoe deze waarborgen kunnen worden gebruikt om te strijden voor goede arbeidsomstandigheden en -rechten. Het is een ontwikkelingsmodel voor waardig werk voor iedereen.
Illustratie: ITUC
De Wereldbank en regionale multilaterale ontwikkelingsbanken verstrekken jaarlijks miljarden aan leningen om projecten en particuliere bedrijven in ontwikkelingslanden te financieren. Deze financiering heeft gevolgen voor een groot aantal werknemers. Van bouwvakkers die wegen bestraten binnen een project dat door de Afrikaanse Ontwikkelingsbank wordt gefinancierd tot werknemers in een particuliere fabriek voor kunstmestproductie, die is uitgebreid met financiering van de International Finance Corporation. Dankzij jarenlange vakbondsstrijd hebben de meeste leningen van multilaterale ontwikkelingsbanken nu waarborgen die veilige, fatsoenlijke arbeidsomstandigheden en respect voor de fundamentele arbeidsnormen van de ILO vereisen.
Arbeidsgaranties als hefboom in de strijd
“Schending van mensenrechten en vakbondsrechten nemen wereldwijd toe en werknemers worden geconfronteerd met een zware strijd om zich te organiseren voor waardig werk”, aldus ITUC-voorzitter Sharan Burrow. “De arbeidsgaranties van de multilaterale ontwikkelingsbanken zijn een hefboom in deze gevechten. Vakbonden hebben dergelijke bescherming geëist en gekregen. Nu is het tijd om de arbeidsbescherming te gebruiken om macht op te bouwen en de ontwikkelingsbanken ter verantwoording te roepen wanneer de rechten van werknemers worden geschonden.”
Gids biedt informatie over hoe ontwikkelingsbanken werken
De nieuw ontwikkelde ITUC-handleiding biedt nuttige informatie over hoe de banken werken, over de inhoud van de waarborgen voor de arbeid, het volgen van voorgestelde en lopende leningsprojecten, het contact aangaan met de banken en het indienen van klachten wanneer de rechten van werknemers worden geschonden.
Hoe hebben vakbonden verbeteringen afgedwongen van de ontwikkelingsbanken
De gids beschrijft vakbondsacties van Irak tot Polen om de ontwikkelingsbanken te dwingen de waarborgen volledig te implementeren. Vakbonden hebben de waarborgen gebruikt om de arbeidsomstandigheden te verbeteren, zich te organiseren en collectief te onderhandelen. Wanneer er geschillen ontstaan, kunnen vakbonden erachter komen of een ontwikkelingsbank bij de werklocatie is betrokken en dan de waarborgen gebruiken. In andere gevallen kunnen vakbonden toezicht houden op voorgestelde leningen en ervoor zorgen dat arbeidsrechten vanaf het begin door de bank en de lener worden gehandhaafd.
Tips om betere waarborgen te krijgen als banken evaluaties uitvoeren
Hoewel de waarborgen bindend zijn, komen schendingen door leners en onderaannemers te vaak voor, stelt de ITUC. Vakbonden blijven eisen dat de multilaterale ontwikkelingsbanken voldoende due diligence en monitoring uitvoeren om de naleving te garanderen. Soms ontstaan problemen bij de uitvoering door lacunes in de afspraken over arbeid, zoals restricties in de nationale wetgeving en de vrijheid van vereniging. De gids biedt vakbonden tips om aan te dringen op betere waarborgen wanneer de banken periodieke beleidsevaluaties uitvoeren.
Model voor duurzame ontwikkeling nodig
“We hebben een model voor duurzame ontwikkeling nodig dat fatsoenlijk werk en een nieuw sociaal contract tussen werknemers, de overheid en het bedrijfsleven bevordert om het duurzame ontwikkelingsdoel 8 te bereiken”, stelt Burrow. Ze refereert daarmee aan het duurzame ontwikkelingsdoel (SDG) over waardig werk en economische groei. “Alle multilaterale ontwikkelingsbanken zouden arbeidsgaranties moeten aannemen en implementeren, gekoppeld aan het ILO-statement ‘Verklaring voor de toekomst van werk’.
Op die manier kunnen ze bijdragen aan het realiseren van het nieuwe sociale contract dat zo dringend nodig is.”
Bron: ITUC
