Dit jaar gaat de FNV Febe Elizabeth Velásquez Vakbondsrechtenprijs naar twee personen: Sakine Esen Yilmaz en Mehmet Bozgeyik, van onderwijsbond Eğitim Sen uit Turkije. Zij werden voorgedragen door de Algemene Onderwijsbond (AOb).
Mehmet Bozgeyik (links) en Sakine Esen Yilmaz
FNV-voorzitter Ton Heerts zal de vakbondsrechtenprijs (een bedrag van 5000 euro te besteden aan een vakbondsproject en een kunstwerk) op 30 mei uitreiken aan Mehmet Bozgeyik. Sakine Esen Yilmaz mag nog steeds het land niet verlaten en kan dus helaas niet bij de uitreiking zijn. De uitreiking vindt plaats tijdens een bijeenkomst van het FNV Ledenparlement.
Wereldwijd staan leraren onder druk, zeker in landen waar ook vakbonden het moeilijk hebben. De ontwikkelingen in Turkije op het terrein van mensenrechten, recht op vereniging en vrije meningsuiting zijn zorgwekkend en de druk waaronder vakbondscollega’s en in het bijzonder die van de onderwijsvakbond moeten werken, is groot. In nog te veel landen in de wereld worden leraren als potentieel gevaarlijk gezien, omdat ze in staat zijn om van leerlingen autonome burgers te maken die voor zichzelf denken. Turkije is een van de landen waar kritisch denken en openhartigheid niet erg worden gewaardeerd, vooral niet van een vakbond van leraren die onafhankelijk wil blijven en open staat voor leden van alle etniciteiten en achtergronden. Maar ondanks intimidatie en obstructie bleven onze collega’s van onderwijsbond Eğitim Sen democratische waarden door de jaren heen promoten.
Mehmet Bozgeyik, voormalig algemeen secretaris van Eğitim Sen, en mevrouw Sakine Esen Yılmaz, de huidige algemeen secretaris en voormalig gender secretaris, werden beide gearresteerd in de vroege uren van 25 juni 2012, toen de Turkse politie kantoren en huizen van vakbondsleden in ongeveer 20 steden in Turkije binnenviel. In totaal werden 71 vakbondsleden en leiders gearresteerd. Bozgeyik en Esen Yilmaz werden na 289 dagen gevangenschap op borgtocht vrijgelaten. Deze arrestaties zijn onderdeel van een verontrustend patroon van intimidatie en repressie tegen individuen en groepen (leraren, vakbondsmensen, journalisten, politieke activisten en mensenrechtenactivisten) die niets anders doen dan hun burgerrechten uitoefenen.
Het wettelijk kader in Turkije wat betreft vrijheid van vereniging, recht om te staken en collectief te onderhandelen in de publieke sector moet nog in overeenstemming worden gebracht met de ILO-conventies. Vakbonden worden nog steeds gedwarsboomd in hun activiteiten, er worden rechtszaken aangespannen en hun leiders worden gearresteerd en beticht van terroristische praktijken.
Vooral onderwijsbond Eğitim Sen moet het ontgelden, getuige ook de arrestatie en de gevangenschap van Bozgeyik en Esen Yilmaz. Desondanks zijn Bozgeyik en Esen Yılmaz doorgegaan met hun strijd voor openbaar kwaliteitsonderwijs voor iedereen, voor democratie en voor vakbondsrechten.
Verschillende FNV-sectoren, ondersteund door Mondiaal FNV, werken samen met sectorbonden en vakbondskoepels in Turkije, bijvoorbeeld op het gebied van het tegengaan van schooluitval (AOb), het tegengaan van kinderarbeid (AOb, Agrarisch), het versterken van de bonden (o.a. Overheid), gezondheid en veiligheid (Mijnbouw en Metaal) en LGBT vakbondsrechten (Netwerk Roze).
Sinds 1991 reikt de FNV eens in de twee jaar de Febe Elizabeth Velásquez Vakbondsrechtenprijs uit. De prijs wordt gegeven aan een iemand die zich op bijzondere wijze heeft ingezet voor de verdediging of bescherming van vakbondsrechten in landen waar de erkenning van mensen- en vakbondsrechten nog veel te wensen overlaat. De prijs is vernoemd naar de Salvadoraanse vakbondsleidster Febe Elizabeth Velásquez (1962 – 1989) die vermoord werd vanwege haar vakbondsactiviteiten.