FNV protesteert bij multinational Wilmar over vakbondsintimidatie

De vakbond verlaten of ontslagen worden. Voor die keuze werden werknemers van een palmolieplantage op het Indonesische Sumatra, die levert aan de multinational Wilmar, gesteld. De FNV heeft op 29 november een protestbrief naar het kantoor van Wilmar in Nederland gestuurd. Wilmar reageerde meteen: het bedrijf zegt hieraan te werken. Maar aanvallen op vakbonden komen op grote schaal voor, zegt beleidsmedewerker van Mondiaal FNV Tjalling Postma.

door Astrid van Unen

Mondiaal FNV steunt onafhankelijke vakbond SERBUNDO via de ngo OPPUK. Zij werken nauw samen in het informeren en organiseren van werknemers op de plantages. Wilmar is een van de grootste palmolieproducenten in de wereld, met twee belangrijke productielocaties in Nederland. Het bedrijf is leverancier van onder andere Unilever, en lid van organisatie Roundtable on Sustainable Palm Oil (RSPO), die duurzame palmolie garandeert.

Terwijl vakbondsvrijheid onderdeel is van de certificering van duurzame palmolie staat dit recht op de Indonesische palmolieplantages voortdurend onder druk. Ook op de plantages van Wilmar en op die van de toeleveranciers, zoals Abdi Budi Mulia (PT ABM) in het Kampung Rakyat Sub District op Noord-Sumatra. Daar kreeg het management er lucht van dat werknemers zich hadden aangesloten bij SERBUNDO, waarop die meteen begon te dreigen en te intimideren. De werknemers werden gedwongen hun lidmaatschap op te zeggen, anders zouden ze hun baan verliezen.

Meer klachten

Typisch voor deze sector, zegt Tjalling Postma van Mondiaal FNV. Hij heeft in september van dit jaar nog met werknemers van ABM op Noord-Sumatra gesproken. “Die werknemers hebben nog veel meer klachten, over slechte arbeidsomstandigheden, onmenselijk hoge targets en geen sociale verzekeringen bijvoorbeeld. Dat is juist het gevolg als je geen onafhankelijke vakbond toestaat. Als zo’n bond kan onderhandelen over het verlagen van werkquota, meer beschermingsmaatregelen en een eerlijker loon, dan raak je uit die misstanden.”

Internationale arbeidsstandaarden

Het incident bij ABM staat helaas niet op zichzelf, zo benadrukken FNV-secretaris Leo Hartveld en FNV-bestuurder René Kouwenhoven in hun brief. Meestal worden werknemers op palmolieplantages automatisch ingeschreven bij bedrijfsvakbonden die nauwelijks voor hen opkomen. Hartveld en Kouwenhoven wijzen op de internationale arbeidsstandaarden die vrijheid van vakvereniging garanderen. Ze doen een beroep op Wilmar om te zorgen dat ABM ophoudt SERBUNDO en zijn leden aan te vallen en de werknemers de ruimte geeft zich vrij te organiseren.

Veel druk

Wilmar zelf, die zijn basis in Singapore heeft en vele plantages in onder meer Indonesië bezit, is na druk van een coalitie van (internationale) vakbonden en ngo’s het beter gaan doen, stelt Postma. “We hebben in september gezien en gemerkt dat Wilmar SERBUNDO meer ruimte geeft en dat dit z’n vruchten langzaam afwerpt. Het heeft overigens wel anderhalf jaar geduurd voordat de bond een positie kreeg, na heel veel druk via de RSPO.”

Rapport Amnesty International

Wilmar Nederland, aan wie de FNV-brief gericht was, reageerde nog dezelfde dag met een verwijzing naar hun duurzaamheidsbeleid en de nadruk op het respect dat zij zeggen te hebben voor de rechten van alle werknemers. Hun verklaring is grotendeels geformuleerd naar aanleiding van een schokkend onderzoek op Wilmar-plantages en toeleveranciers dat Amnesty International op 30 november vrijgaf. Daaruit blijkt dat er nog steeds sprake is van kinder- en dwangarbeid, onderbetaling en gebrekkige veiligheidsmaatregelen. ‘Wilmar verwelkomt dit rapport, omdat het complexe en systematische issues in de palmolie-industrie aan het licht brengt, in het bijzonder in Indonesië’, zo schrijft duurzaamheidsmanager  Daphne Hameeteman van Wilmar Nederland.

Toezien op naleving

“Het is een vrij algemene reactie met veel goede voornemens”, zo legt Postma de verklaring uit. “Ze hebben in principe alle juiste beleidsmaatregelen genomen, dus daar ligt het niet aan. Het gaat om de realisatie in de praktijk. Het toestaan van een vrije vakbond is een belangrijke stap richting oplossing van al die misstanden. Vakbonden en hun leden kunnen het beste toezien op naleving van de criteria van de RSPO. Die audits missen vaak veel, terwijl bonden en hun leden alle hoeken van de plantage en de processen kennen. Zij zijn eigenlijk de beste garantie voor duurzame palmolie. Zo’n kans moet je niet laten liggen.”

Bronnen:

De brief van FNV aan Wilmar
'Opnieuw kinder- en dwangarbeid op Indonesische oliepalmplantages ontdekt' - onderzoek Amnesty International' artikel van Mondiaal FNV van 30 november 2016