Monika Eliens over vakbondswerk en schoonmaak

‘Ik wil dat mensen krijgen wat ze verdienen’, zegt Monika Eliens. Als vakbondsvrouw zet ze zich al zeven jaar in voor collega’s in de schoonmaak die problemen hebben op hun werk. Daar besteed ze al haar vrije tijd aan.

‘Ik zoek uit of mensen gelijk hebben en adviseer wat ze kunnen doen om tot een oplossing te komen. Bijvoorbeeld een gesprek met de werkgever of leidinggevende. Ik laat het ze eerst zelf proberen. Wanneer ze niet durven, ga ik met ze mee en laat zien hoe het moet. Uiteindelijk moeten ze leren om voor zichzelf op te komen en sterker te worden.’ Monika Eliens (46) kwam op haar 21ste vanuit Polen naar Nederland. Ze is in dienst bij schoonmaakbedrijf Effektief.

Mensen profiteren
‘Ik ben een doorzetter. Ik zeg dat er altijd een uitweg en een oplossing is. Veel mensen zeggen “laat maar, dat bereik ik toch niet”. Je moet moed hebben’, zegt ze.
Eliens werkt gemiddeld 28 uur per week in de schoonmaak. Dat doet ze inmiddels 22 jaar. Hoewel  vaak ondergewaardeerd, geeft dit werk toch ook voldoening. ‘Als ik schoonmaak, profiteren andere mensen daarvan. Vooral in de coronaperiode was dat erg belangrijk. Klanten geven mij ook complimenten voor mijn werk. Dan ben ik trots.’

Met 20 vrouwen
Eind 2007 gingen voor Poolse mensen de grenzen open om in Nederland te kunnen werken. Ik woonde hier al langer en was in dienst bij Effektief. Mijn leidinggevende vertelde mij dat hij veel opdrachten van scholen kreeg, maar te weinig personeel had. Ik kende een paar Poolse dames die op de camping vlakbij Groningen woonden en vroeg of ze nog meer mensen kenden die wilden werken voor het bedrijf. Binnen een paar uur had ik 20 vrouwen bij elkaar. We verzamelden ons bij IKEA en fietsten vandaar naar het kantoor van Effektief. Ik was hun tolk en legde alles uit. Nog dezelfde avond hebben ze zich voor het schoonmaakwerk daar ingeschreven.’

Doortastend
Voor Eliens was die ervaring de start van haar inzet voor de vakbond. ‘Ik hielp mensen al vaak vanuit mijzelf.’ Drie jaar later vroeg haar werkgever haar of ze tolk wilde zijn bij een FNV-bijeenkomst van schoonmakers van Effektief. Haar doortastendheid viel op. ‘Kijk, dat is onze directrice met haar ploegje’, zei haar werkgever toen haar zag binnenkomen. ‘Het FNV vroeg me daarna of ik in de kadergroep wilde komen’, herinnert Eliens zich.

Vergadering schorsen
Eliens zit niet alleen in de kadergroep, maar is ook verkozen tot lid van zowel de regering als het parlement van schoonmakers binnen het FNV. Ze legt uit: ‘De regering is een kleinere, maar krachtiger groep dan het parlement binnen de sector Schoonmaak. Zij overleggen met vakbondsbestuurders van FNV Schoonmaak. Die onderhandelen over onze CAO ’s met de werkgevers. Wij als regering vormen op dat moment de achterban en zitten in een kamertje ernaast om hen te adviseren. Ze schorsen de vergadering als ze willen weten wat wij ervan vinden.’
Het Schoonmakersparlement overlegt met de regering en met kaderleden die op hun beurt in contact staan met de leden.

Charme
‘Ik ben nieuwsgierig en ik ben behulpzaam. Ik wil graag weten wat er speelt in de verschillende schoonmaakbedrijven en in verschillende regio’s’, zegt Eliens. ‘Ik heb het er druk mee.’ Ze pakt haar mobiel en telt 15 appgroepen van schoonmakers waar ze in zit. ‘Eigenlijk zijn het er nog meer’, lacht ze. Eliens zoekt haar collega’s op als er wat is, probeert hen te helpen en blijft via die whatsappgroepen met hen in contact. ‘Ik ben trots op mijn vakbondswerk. Soms denk ik dat ik die charme heb. Mensen voelen dat ik eerlijk ben. Misschien ook dat ik mondig genoeg ben als dat moet.’

Commissaris van de koning
Enthousiast vertelt ze over de verschillende acties die ze al heeft gedaan voor een betere waardering van mensen in de schoonmaak. Ze noemt de vergoeding van reiskosten en de eindejaarsuitkering.  Wanneer je je ziek meldt, behoor je ook de eerste twee dagen uitbetaald te krijgen. Er zijn zelfs werkgevers die het eerste kwartier, waarin schoonmakers hun spullen bij elkaar pakken, liever niet uitbetalen.
Ze laat een foto op haar mobieltje zien waarop ze in gesprek is met de commissaris van de koning over het in vaste dienst nemen van schoonmakers van het provinciehuis. ‘Ze zijn dan ambtenaar en die CAO is beter dan de Schoonmaak CAO. Per 1 november 2023 gaat dit in voor de gemeente. Voor de provincie is het nog niet gelukt.’

Onmisbare kabouters
Een creatieve actie die Eliens bedacht om schoonmakers meer zichtbaar te maken was bij een vakantiepark. ‘Ik kocht zo’n 25 tuinkabouters bij de Action en die hebben we op verschillende plekken in het park neergezet. ‘Ik had een boekje voor de directie geschreven: De onmisbare kabouters, een sprookje over het leven van schoonmakers.’ De vakbondsvrouw ontdekte tijdens deze actie een verborgen talent: ‘Ik wist niet dat ik zo creatief was en dat ik kon schrijven.’

Oma
Voordat Monika Eliens naar Nederland kwam, werkte ze in een weverij in de Poolse stad Bielawa. ‘Iedereen in die stad werkte daar, mijn ouders, mijn oma, mijn tante.’ In 1996 bezocht ze haar oma die in Nederland woonde. ‘Ik dacht, ik ga op zoek naar geluk en ben hier gebleven. Ik leerde ook mijn man hier kennen en binnen een jaar kon ik me redden in het Nederlands. Na vijf jaar ben ik Nederlandse geworden.’

Bijbaantje
‘Ik heb geluk. Ik heb leuke klanten en een leuke werkgever’, zegt ze. ‘Dat maakt het makkelijker voor mij om iets voor anderen te doen. Voor hobby’s heeft de drukbezette vakbondsvrouw geen tijd. Haar twee kinderen, een dochter van 22 en een zoon van 25 zijn volwassen. Zo heeft ze voldoende tijd voor het vakbondswerk. ‘Dat voelt goed, het is een afleiding, een uitlaatklep. Ik leer veel mensen kennen. Die contacten zijn leuk en ik weet wat er speelt. Ik wil elke keer meer weten.’ Niet zonder trots: ‘Het schoonmaken is nu mijn bijbaantje geworden.’