Meest actuele handelsverdragen

CETA staat voor Comprehensive Economic Trade Agreement, en gaat over vrijhandel tussen Canada en de Europese Unie. CETA is inmiddels gedeeltelijk in werking na goedkeuring door het Europees Parlement.

Het investeringsdeel van CETA moest daarna nog door de nationale parlementen van de EU worden geratificeerd. In Nederland is dit eind 2019 gedaan door de Tweede Kamer en in de Eerste Kamer afgelopen juni 2022 (beiden hadden een nipte meerderheid).

Het internationale handelsverdrag EU-Mercosur gaat over vrijhandel tussen Europa en de zogenaamde Mercosur-landen. Dit zijn Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay.

De onderhandelingen zijn afgerond en er ligt een principe-akkoord. Dit akkoord wordt nu voorgelegd aan de lidstaten van de EU en van Mercosur. De grote issue is nu of de lidstaten hier ook over mogen stemmen. De EC wil dit liever niet, en het dus EU-only houden, een beperking van Europese democratie wat ons betreft.

Nu Lula is aangetreden is er veel druk van de bedrijven om snel tot ondertekening te komen van dit handelsakkoord. Brazilië en Argentinië hebben inmiddels aangegeven dat ze niet willen tekenen bij het kruisje, want een handelsakkoord met de EU kan niet alleen maar betekenen dat ze de eeuwige rol van grondstoffenleverancier blijven vervullen. Het akkoord moet wat hen betreft veel meer over samenwerking en kennis- en technologieoverdracht gaan. Het mag zeker niet ten koste van hoogwaardige werkgelegenheid in de Mercosur-landen gaan.

Het Energy Charter Treaty (ECT) is een verdrag dat de integratie tussen energiemarkten moet bevorderen. Het verdrag biedt bescherming aan investeerders. Dit met onder andere als doel om de leveringszekerheid en veiligheid van energie te vergroten.

Het Energy Charter Treaty geeft kolen-, olie- en gasbedrijven een wapen in handen om de overgang naar een schoon energiesysteem te belemmeren. In meerdere EU-landen is er bezwaar tegen ECT geuit. Nederland roept Nederlandse en Europese politici op om nu terug te treden uit het ECT en onmiddellijk te stoppen met de geplande uitbreiding van dit verdrag naar andere landen.

Teken de petitie tegen het ECT

Klimaatdoelstellingen in gevaar

Omdat vooral bedrijven en investeerders in fossiele energie bescherming krijgen, heeft dit mogelijk gevolgen voor het bereiken van de klimaatdoelstellingen van Parijs.

Eind 2019 begon het ECT met een vernieuwingsproject om het verdrag aan te passen aan veranderde omstandigheden. Ook streeft het ECT naar uitbreiding in landen waar recent fossiele brandstoffen zijn ontdekt, vooral in Afrika en Zuid-Amerika.

In december 2019 ondersteunde de FNV een wereldwijd initiatief, in de vorm van een open brief aan de EU en de EU-lidstaten, over deze beoogde vernieuwing.

De meer dan 50 verdragspartners lijken niet echt bereid tot vernieuwing. De klimaatdoelstellingen van Parijs zijn daarom nog steeds in groot gevaar. Omdat unanimiteit een vereiste is voor vernieuwing, lijkt een spoedige vernieuwing met voldoende perspectieven voor het klimaat uitgesloten. De Europese Commissie en Nederland hebben inmiddels aangekondigd uit het ECT te stappen, maar dat is nog geen feit.

Wij als FNV steunen ook de TUED-beweging, Trade Unions for Energy Democracy. Voor deze beweging is het ECT ook een heel belangrijk aandachtspunt.

Tussen de EU en Chili is er pas een zg ‘association agreement’ afgesloten, daar zit een handelsdeel en een politiek deel in. Het EU-Chili akkoord past in de huidige vrijhandelsagenda van de EC, waarbij met spoed akkoorden worden afgesloten in Latijns Amerika, zoals Mercosur, Chili en Mexico, naast de al bestaande akkoorden met de Andes-landen en Midden Amerika. Dit lijkt ten koste te gaan van de duurzaamheidsafspraken in de akkoorden. De EC geeft openlijk aan dat ze producten zoals lithium en andere grondstoffen nodig hebben voor de groene energie transitie.

Het handelsdeel is EU-only, het politieke deel moet ook door de lidstaten worden goedgekeurd. Ook al zullen lidstaten het politiek deel afwijzen, dan blijft het handelsdeel toch geldig. Met andere woorden: nationale parlementen hebben hier geen zeggenschap over.

Het handelsakkoord tussen de EU en Indonesië bevindt zich nog in de onderhandelingsfase. Het is een akkoord dat onder de nieuwe duurzaamheidsvoorwaarden van de EU zal worden afgesloten.

De EU verbindt zich na druk van maatschappelijke organisaties in toenemende mate aan bepalingen inzake duurzaamheid binnen vrijhandelsovereenkomsten, al is het nog steeds onduidelijk hoe bindend deze voorwaarden zullen zijn.

In strijd met de internationale arbeidsnormen van ILO

Helaas heeft Indonesië in dit opzicht een slecht trackrecord, bijvoorbeeld op het gebied van arbeidsrechten. Centraal staat daarbij de recent ontwikkelde en zeer controversiële Omnibuswet, Wet 11 van 2020 op de Job Creation Act, aangenomen in oktober 2020 in Indonesië. Deze wet vermindert de bescherming van arbeidsrechten aanzienlijk en ondermijnt de arbeidsomstandigheden, in strijd met zowel de letter als de geest van fundamentele internationale arbeidsnormen van de ILO.

Dit zorgpunt wordt opgebracht door de vakbonden in Indonesië als wel in Europa. Daarbij komt dat ondanks het EU-beleid van stakeholderbetrokkenheid, vakbonden tot nu toe nauwelijks geconsulteerd zijn gedurende het onderhandelingsproces.