Gemeente Nissewaard wist al jaren dat fraudeopsporing bijstand niet deugde

De FNV en Platform Burgerrechten zijn blij dat de gemeente Nissewaard eindelijk stopt met het bedrijf Totta Data Lab om fraude met bijstandsuitkeringen op te sporen.

Maureen van der Pligt, bestuurder FNV Uitkeringsgerechtigden: ‘Onder druk van een onderzoek van TNO en na vele acties vanuit de FNV en het Platform trekt de gemeente nu eindelijk de stekker uit de samenwerking. Maar het college wist al heel lang dat haar beleid niet deugde en toch ging ze ermee door.’

Onbetrouwbare uitkomsten

TNO ontdekte dat de algoritmes, die Nissewaard inhuurde via Totta Data Lab, onbetrouwbare uitkomsten geven. Jarenlang konden mensen zo onterecht op risicolijsten komen. Uit het onderzoek van TNO blijkt dat de gemeente met algoritmes heeft gewerkt terwijl ze er geen verstand van heeft. Toch gaf het college al die tijd aan volledige verantwoording te kunnen dragen voor de algoritmes die ze van het bedrijf huurde.

Beloofde transparantie bleef uit

Nadat het risicoprofileringssysteem SyRI in februari vorig jaar door de rechter werd verboden, ontstond er al discussie in de Nissewaardse raad over het inzetten van risicoanalyses door Totta Data Lab voor het opsporen van fraude. De beloofde transparantie over de data-analyses bleef echter uit. De FNV en het Platform kondigden in februari van dit jaar aan een rechtszaak aan te spannen tegen de gemeente over het gebruik van het algoritme van Totta Data Lab. Van der Pligt: ‘Het heeft er alle schijn van dat de grond onder de voeten van de gemeente te heet werd en dat ze zo probeert een rechtszaak te vermijden.’

Inwoners als proefkonijn

Op haar website laat de gemeente weten dat er waardevolle informatie is opgedaan met een ontwikkeling in modern procesmanagement. Van der Pligt ‘Echt schandalig dat de gemeente zo haar inwoners als proefkonijn heeft gebruikt met een systeem waarvan al lang duidelijk was dat het niet deugde.’

Vervolgstappen

De FNV zag met vertrouwen de rechtszaak tegen gemeente Nissewaard tegemoet. Een rechtszaak had ook de fundamentele bezwaren tegen het profileren van burgers, net als bij de toeslagenaffaire, blootgelegd. Ronald Huissen van Platform Burgerrechten: ‘Door de met Totta Data Lab te stoppen wegens technische redenen, ontkomt Nissewaard voorlopig aan een juridische toets van haar beleid. We zullen blijven zoeken naar mogelijkheden om deze praktijken aan te vechten, in Nissewaard maar ook bij andere gemeenten en overheden. Dit is geen manier om je burgers te behandelen.’

Het Platform en de FNV beraden zich nog op vervolgstappen.