'Stel harde voorwaarden aan bedrijven voor besteding klimaatgeld'
Het kabinet trekt tientallen miljarden euro’s uit voor klimaat. Fantastisch. Maar er is meer nodig dan geld: harde voorwaarden voor bedrijven.
Bas van Weegberg is lid van het dagelijks bestuur van de FNV, Donald Pols is directeur van Milieudefensie en Olaf van der Gaag is voorzitter van NVDE. Hun opiniestuk verscheen op 4 mei 2022 in het Algemeen Dagblad.
Geld alleen is niet genoeg
Het klimaatbeleid komt goed op stoom en dat is hard nodig. Het kabinet heeft de klimaatdoelstellingen verhoogd en trekt daar 35 miljard euro voor uit. Dat is fantastisch. Maar er is meer nodig dan geld alleen. De overheid moet harde voorwaarden stellen aan bedrijven voor de besteding van dat geld. Zodat ons belastinggeld echt gaat naar structurele verduurzaming en een eerlijke verdeling van lusten en lasten. En zodat geen tegenstrijdige maatregelen worden genomen, zoals bij het compenseren van de energierekening en de benzineprijs gebeurt.
Voorkom tegenstrijdige maatregelen
Compensatie van energierekeningen en accijnzen komt niet alleen terecht bij diegenen die het echt nodig hebben, maar spekt ook (en relatief zelfs meer) de portemonnee van hoge inkomens. De echt lage inkomens hebben de verwarming al lang laag of zelfs uitgezet en rijden minder auto of hebben überhaupt geen auto. Daarnaast zijn deze maatregelen ook nog eens contraproductief voor ons klimaatbeleid. Ze nemen de financiële prikkel weg om te verduurzamen, juist bij diegenen die het wél kunnen betalen.
Pak de slecht geïsoleerde huurwoningen aan
Ontzie de energierekening van huishoudens door zo snel mogelijk de slecht geïsoleerde sociale huurwoningen aan te pakken. Maak afspraken met woningcorporaties, biedt toegankelijke subsidies en leningen. Maar stel ook eisen aan verhuurders in de particuliere sector. Dat is goed voor het klimaat, er zijn lagere energiekosten en er is minder afhankelijkheid van aardgas en daarmee van Rusland.
Stel meetbare eisen
Maar bovenal: stel duidelijke meetbare eisen aan bedrijven en industrie om voor die klimaatmiljarden in aanmerking te komen. Want dat is essentieel om de doelen te behalen en om de transitie betaalbaar te houden. Dit betekent ook dat bedrijven een klimaatplan moeten hebben om te verduurzamen.
Verbied verkoop nieuwe fossiele apparaten
En dwing als overheid af dat bedrijven alle energiebesparing doorvoeren die zich terugverdient binnen vijf jaar, zoals bijvoorbeeld zonnepanelen op de daken. Verbied de verkoop van nieuwe fossiele apparaten, zoals gasketels en benzineauto’s. Maar ook goede arbeidsvoorwaarden, (om)scholing en van werk naar werk-trajecten moeten harde eisen zijn aan bedrijven.
Investeer in voldoende passend geschoolde mensen
Want de grootste uitdaging in de energietransitie is het gebrek aan voldoende passend geschoolde mensen om het werk uit te voeren. Tegelijkertijd zullen in de fossiele sectoren banen verdwijnen. Dus werkgevers moeten investeren in werknemers, zodat ze kunnen bijdragen aan bijvoorbeeld de uitbreiding van duurzame energie, de opschaling van groene waterstof of het installeren van warmtepompen en laadpalen.
Verspil geen klimaatgeld aan oude industrie
Kies welke industrieën en sectoren in 2050 nog bestaan in Nederland. Om in 2050 echt klimaatneutraal te zijn, moeten we geen tijd, maar ook geen belastinggeld meer verspillen. Daarom moeten we eerst kiezen wélke industrieën of sectoren ook in 2050 nog actief zullen zijn in ons land.
Want als we dit niet meewegen en vervolgens geen eisen stellen bij het toewijzen van de klimaatmiljarden, is een deel van het klimaat- en transitiefonds straks weggegooid geld.
