De FNV vindt dat de situatie rondom arbeidsmigranten zelfs na de aanbevelingen in het rapport Roemer verder is verslechterd. Beloning en arbeidsomstandigheden zijn nog steeds ronduit beroerd. Huisuitzettingen vinden elke dag plaats. Petra Bolster, lid algemeen bestuur FNV: ‘Je mond opentrekken, betekent omzien naar nieuw werk, een nieuw huis zoeken en geen ziektekostenverzekering. Het is de Nederlandse standaard voor arbeidsmigranten.’
19 mei 2022 sprak de Tweede Kamer over arbeidsmigratie en het verdienmodel rondom de inzet van arbeidsmigranten. Analyse van de structurele problemen rondom de inzet van arbeidsmigranten laat volgens de FNV duidelijk zien dat de vraagkant naar arbeid hier debet aan is; werkgevers plus een falende overheid. Bolster: ‘De ultra liberale arbeidsmarkt met zijn ketens van inleners, uitzenders en koppelbazen. Werkgevers die bijna altijd ook de huisbaas zijn van ‘hun’ arbeidsmigranten. Tel daarbij op de volledig ontoereikende inzet op handhaving door de arbeidsinspectie en de falende overheid en we hebben een giftige cocktail te pakken.’
De FNV heeft daarom het kabinet gevraagd om alle partijen in deze ketens aansprakelijk te stellen bij misstanden. Nu kunnen werkgevers hun verantwoordelijkheid bij ongelukken, onjuiste betaling en andere misstanden makkelijk afschuiven en dat doen ze ook. Nederland is voor omringende landen het ‘afvoerputje’ geworden waar alles wel kan. Belgische handhavende instanties melden dat zij handhaven, maar dat de wanpraktijken vervolgens in Nederland worden voortgezet omdat in Nederland geen controle plaatsvindt. Chauffeurs krijgen instructies om op Nederlandse parkeerplaatsen te overnachten, omdat daar niet gehandhaafd wordt op rij- en rusttijden. Niet naleven van wet- en regelgeving blijkt in Nederland voor werkgevers een verwaarloosbaar bedrijfsrisico.
Recent heeft de FNV een zaak gewonnen waarin via de rechter handhaving is afgedwongen. Bolster: ’Wij hebben de Inspectie Leefomgeving en Transport voor de rechter moeten dagen, omdat die zijn werk niet doet. We moeten nota bene via de rechter afdwingen dat er gehandhaafd wordt. De wereld op zijn kop. Het feit dat er structureel gehandhaafd moet worden of werkgevers zich wel aan de regels houden, is al triest genoeg. Het is overduidelijk dat er moet worden ingegrepen door het kabinet.’ Ook in de afgelopen dagen heeft de FNV weer arbeidsmigranten geholpen die als gevolg van gevaarlijke arbeidsomstandigheden een ongeval kregen.
De FNV heeft de minister ook opgeroepen om per direct een einde te maken aan de huisuitzettingen van arbeidsmigranten, op straffe van hoge boetes. Huisuitzettingen vinden nog dagelijks plaats. De FNV doet er alles aan om voor deze mensen nieuw werk en onderdak te vinden, om te voorkomen dat mensen op straat of in een auto moeten slapen. Maar het zijn lapmiddelen. Bolster: ‘De rechten van deze mensen worden fundamenteel geschonden. We staan continu paraat om mensen op te vangen en te begeleiden waar dat mogelijk is. Maar dit kan zo niet langer. De Staat moet zijn verantwoordelijkheid nemen. Mensen binnenhalen en ze daarna letterlijk op straat zetten, is godgeklaagd. We verwachten dat de minister actie gaat ondernemen. Het is spreekwoordelijk allang 5 over 12!’