Staatssecretaris Van Ark heeft in reactie op de evaluatie van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) van de Participatiewet aangegeven dat zij de gemeenten strenger gaat aanpakken. Dit om te zorgen dat mensen in de bijstand een verplichte tegenprestatie leveren. Zij gaat gemeenten verplichten een zogenaamd ‘passend aanbod’ te doen aan bijstandsgerechtigden.
FNV vindt het enig passende aanbod dat geld terugkomt van de wegbezuinigde 1,7 miljard euro bij invoering van de Participatiewet, nu bijna vijf jaar geleden. De Participatiewet leidde onder andere tot de verplichte tegenprestatie voor bijstandsgerechtigden, sluiting van sociale werkbedrijven voor nieuwe mensen met een arbeidsbeperking en de bijna- afsluiting van de Wajong voor jonggehandicapten.
De SCP-evaluatie was zeer kritisch over de effecten van de Participatiewet. Jonggehandicapten vinden iets vaker werk, maar tijdelijk, met minder inkomsten, en in deeltijd. Mensen uit de sociale werkvoorziening vinden minder vaak werk.
FNV vindt dat het kabinet absoluut geen antwoord geeft op deze problemen. Vicevoorzitter Kitty Jong: ‘Als we het over passend hebben, dan slaat Van Ark de plank volkomen mis. Het is toch ongelooflijk dat ze de grote groep mensen met een arbeidsbeperking vergeet? Passend zou zijn om hen de toegang tot sociale werkbedrijven te geven, die nu door dit kabinet worden afgebroken. Dáár moet geld naartoe, geld dat destijds is bezuinigd op deze kwetsbare groep. Mensen met een arbeidsbeperking en jonggehandicapten kunnen geen kant op. Ze kunnen niet instromen in de Wajong, noch in een sociaal werkbedrijf, en zitten nu thuis. Een grote schande dat het kabinet deze mensen aan hun lot overlaat.’
In sociale werkbedrijven nieuwe stijl zouden mensen met een arbeidsbeperking begeleiding en opleiding kunnen krijgen en regulier werk gaan doen bij een werkgever. En als dat werk er even niet is, kunnen ze terugvallen op het vangnet dat zo’n werkbedrijf dan ook is.
Voor de complete groep bijstandsgerechtigden wil het kabinet dus de verplichte tegenprestatie aanscherpen. Gemeenten kunnen dit naar eigen inzicht inrichten. FNV is al vanaf de invoering van de Participatiewet in 2015 tegen de verplichte tegenprestatie, omdat dit onder andere leidt tot uitbuiting van bijstandsgerechtigden. Zo zijn zij onbetaald ingezet in Tilburg en in Groningen raakten mensen in een onbetaalde ‘draaideurconstructie’, waar alleen het bedrijfsleven beter van werd.
Kitty Jong: ‘Sancties en stokken achter de deur leiden niet tot werk, zegt ook het SCP. Een passende aanpak is vragen wat een bijstandsgerechtigde wil en ze daarbij intensief begeleiden. Daarvoor is geld nodig, maar daar is schandalig veel op bezuinigd bij invoering van de Participatiewet. Het kabinet komt nu met een mooi verpakte schijnoplossing en bliksemafleider nu zij gemeenten strenger gaat aanpakken. Dat is over de hoofden van mensen met een kwetsbare arbeidsmarktpositie heen. Wij eisen geld terug, zodat echt iedereen kan meedoen.’