Samuel Machacuay
De ziel van verandering: lange adem leidt tot duurzame dialoog in Peru
Mondiaal FNV's lokale consultant in Peru, Samuel Machacuay, was aanjager, smeerolie en vertaler van het hele proces van opbouw van sociale dialoog in Peru. “Als ik terugkijk op 10 jaar sociale dialoog in Peru, dan denk ik aan de mensen: zij zijn de ziel van de verandering."
“Als ik terugkijk op 10 jaar sociale dialoog in Peru, dan denk ik aan de mensen: zij zijn de ziel van de verandering. Hun persoonlijke inzet, het feit dat ze elkaar kennen, samen lachen, elkaar vertrouwen: dát is verandering. Het maakt mij trots om dat te zien”, vertelt Samuel met een glimlach. En zo’n cultuurverandering vraagt om échte betrokkenheid en een lange adem. Samuel – al 17 jaar lokale consultant voor Mondiaal FNV in Peru – was de aanjager, smeerolie en vertaler in dit proces. Lees hier zijn verhaal.
"Peru kent geen cultuur van dialoog"
“Als jonge twintiger werd ik lid van de vakbond. Na vier maanden waren er heftige stakingen in Peru: zo’n 3.000 vakbondsleiders werden in die tijd ontslagen. Mijn vader waarschuwde mij: “Pas op, straks kan je geen baan meer vinden als je bekend staat als vakbondslid”. Met dat in mijn achterhoofd ben ik verder gaan studeren. Later zette ik mij in voor werknemersrechten en betere werkgelegenheid in Peru en ik werkte ook veel samen met startende bedrijven. Ik zag dat er veel wantrouwen was tussen werkgevers en werknemers en dat wantrouwen speelt op een veel breder niveau: Peru kent geen cultuur van dialoog, we vertrouwen elkaar van nature niet. Ik wist dat daarin iets moest veranderen, maar het voelde als een enorme uitdaging om dit fundamentele wantrouwen om te buigen naar een duurzame relatie tussen beide partijen.
Starten met leiders die al wél in gesprek waren
Maar hoe begin je dan? We starten met de paar leiders van beide werelden die al wél in gesprek waren met elkaar. Die een persoonlijke klik met elkaar hadden en open stonden voor het bouwen van een duurzame dialoog. We organiseerden informele oploopjes tussen deze mensen. Samen met de FNV kwamen we tot het idee om meer te leren over de sociale dialoog in Nederland, het poldermodel.
Dit is niet langer alleen respect, maar dit is vertrouwen, vriendschap. Hier staat écht een groep"
Bezoek aan Nederland: 'Modelo Polder' inspireert
De CGTP (vakcentrale van Peru) en FNV nodigden mensen van de werkgeverskant en de werknemerskant, vakbondsleiders, voor een reis naar Nederland. Iedereen werd uitgenodigd op persoonlijke titel; als Peruaan die wil bijdragen aan de ontwikkeling van ons land. Het was ontzettend spannend om deze twee groepen - die zó verschillend waren - samen uit te nodigen voor een reis. Maar al bij de start merkte ik dat werkgevers toenadering zochten: ze nodigden iedereen uit voor de lounge op het vliegveld, en iedereen wilde vervolgens naast elkaar zitten in het vliegtuig. Dat was het begin van een bijzondere reis waarin we een kijkje in de keuken van het Nederlandse model kregen. We noemden het Modelo Polder en leerden over de informele keukentafel gesprekken en waren onder de indruk van de Nederlandse Stichting van de Arbeid die de dialoog tussen werkgevers en werknemers institutionaliseert. Daar in Nederland besloten Carmela Sifuentes (CGTP) en Luis Salazar (SNI) dat zij ook zo’n stichting willen oprichten. Een symbolisch moment!
Toen de hele delegatie weer landde in Lima was ik even bang dat dit misschien ook een einde zou zijn van alle mooie dingen die waren ontstaan, dat het niet blijvend was. Maar ik zag bij de bagageband dat iedereen wachtte tot de laatste persoon zijn koffer had. Dat was voor mij een teken: dit is niet langer alleen respect, maar dit is vertrouwen, vriendschap. Hier staat écht een groep!
Vertrouwen is de sleutel en dat kost tijd
Vertrouwen is de sleutel geweest in dit hele proces, en dat bouwen aan vertrouwen kost tijd. We hebben steeds geduld moeten hebben, want er zijn geen snelle resultaten. Het vertrouwen wat er was tussen een paar individuen, moest zich langzaam uitbreiden naar het hele systeem. Dat vroeg om ontmoetingen, trainingen in sociale dialoog. We nodigden partijen uit voor informeel overleg, oefenden met win-win onderhandelingen, trainden vakbondsleiders, die vervolgens weer anderen trainden. De sporadische momenten van overleg werden periodiek, de Asociación para el Trabajo – de Peruaanse variant van de Stichting van de Arbeid – is een feit en ik zie dat werkgevers en werknemers steeds meer in elkaars schoenen kunnen en willen staan: er is onderling begrip en respect.
Jonge werkgevers en werknemers zorgen voor een nog betere toekomst
In Peru hebben we hele grote stappen gezet: in een land waar we elkaar van nature niet vertrouwen is er nu op veel plekken sprake van oprechte sociale dialoog tussen werkgevers en werknemers. Het pad van sociale dialoog is nog steeds een lange weg waarin nog veel te verbeteren is, maar ik heb vertrouwen dat de jonge werkgevers en werknemers in staat zijn de vlag over te nemen en te zorgen voor een nog betere toekomst voor de werknemers, de bedrijven en dus ons land!”