Geraldine Espinoza, vakbondsbestuurder
"Wat ik het meest heb geleerd van de training is het belang van vertrouwen"
Mondiaal FNV maakte mogelijk dat Geraldine Espinoza trainingen over sociale dialoog kon volgen. Het heldhaftige verhaal van Geraldine laat zien hoe sociale dialoog voet aan de grond krijgt in Peru.
“Na negen jaar trouwe dienst, werd ik ontslagen omdat ik een vakbond oprichtte”, vertelt Geraldine. De slechte werkomstandigheden in het farmaceutische bedrijf waren de reden dat Geraldine en een aantal collega’s de stap waagden. “We wisten dat het een risico was om op te staan voor onze rechten, maar er móest iets gebeuren.” Een dappere stap die uiteindelijk leidde tot een kanteling binnen het bedrijf.
Overwerken als de norm
“Ik werkte lange dagen en vaak werd ik gedwongen om over te werken. En ik was niet de enige! De productie was het belangrijkst volgens onze supervisors en we werkten wel twaalf uren achter elkaar. Als we zeiden dat we niet konden overwerken, dan werd dat niet geaccepteerd. Door de lange werkdagen was ik ontzettend moe: als ik thuiskwam had ik nergens meer energie voor. Niet om schoon te maken, of om te koken of tijd met mijn partner door te brengen... Ik was compleet uitgeput. Ik besefte dat er wat moest gebeuren: we moesten ons verenigen zodat we samen sterker zouden staan tegenover onze bazen.
Zorgen voor de familie
Daarom besloot ik met een aantal collega’s om een vakbond op te richten. We moesten voorzichtig zijn, want bij eerdere pogingen waren er collega’s ontslagen. We vertelden over ons plan aan mensen die we vertrouwden en meer en meer collega’s sloten zich bij ons aan. Al snel waren we met z’n twaalven! Maar het management deed er alles aan om het ons moeilijk te maken. Tijdens bijeenkomsten met medewerkers zeiden ze dat de vakbond de familie die het bedrijf is kapot zou maken. Maar wij zagen juist dat het bedrijf helemaal niet voor de medewerkers - die familie - zorgde. En dat is wat wij als vakbond júist willen doen!
Vakbond als reden voor ontslag
Met de hulp van de vakcentrale CGTP leerden we hoe we meer en meer collega’s konden betrekken. We starten met het organiseren van bijeenkomsten en in één maand tijd groeiden we tot 60 leden. We waren ontzettend trots, maar dat was het moment dat het bedrijf besloot om in te grijpen: ze dreigden met ontslag van medewerkers die lid waren van de vakbond. Ik werd uitgenodigd op het kantoor van de manager en die bood een geldbedrag als ik mijn ontslag zou tekenen. Ik was al gewaarschuwd over deze praktijken en besloot om hier niet mee akkoord te gaan. Maar daarmee was het ontslag niet van de baan: ze vonden een manier om mij alsnog weg te sturen.
Niet opgeven en kansen pakken
Toen ik mijn ontslagbrief ontving, realiseerde ik mij pas écht dat ik geen baan meer had. Maar dat wilde ik niet laten gebeuren: ik besloot te vechten om mijn baan terug te krijgen én om tegelijkertijd het verder vormen van de vakbond niet op te geven. Het was een zware tijd voor mij: ik was in shock door het verlies van mijn baan, en privé speelde er ook veel. Het was een grote uitdaging om zonder baan rond te komen, dus begon ik zoetigheden te verkopen. Maar ik pakte ook de kans om mij te verdiepen in de vakbondswereld, die voor mij nog nieuw was. Ik ging allerlei trainingen volgen, waaronder de training sociale dialoog van de FNV. Dat was een ontzettend verrijkende ervaring!
Vertrouwen en respect als basis voor sociale dialoog
Wat ik het meest heb geleerd van de training is het belang van vertrouwen. Wederzijds respect is een andere belangrijke voorwaarde voor sociale dialoog. Dat vraagt om je te kunnen verplaatsen in de ander, in elkaars schoenen gaan staan. Dat zowel de werkgever als ik als werknemer oprecht geïnteresseerd zijn in elkaar én elkaars standpunten. Als er sprake is van vertrouwen én respect, dan kan er eigenlijk altijd een gezamenlijke oplossing worden gevonden voor het probleem. Daar ben ik van overtuigd!
Aan tafel met nieuw management
Op een gegeven moment kreeg ik bericht dat ik weer aan het werk kon. Dat was in het begin niet makkelijk: ik moest op een andere afdeling aan de slag, waar ik vrijwel geen contact had met andere collega’s. Het vertrouwen in mij en de vakbond was er nog niet. In die tijd hebben we meerdere pogingen gedaan om tot overleg over een nieuwe CAO te komen, maar steeds zonder succes. In 2020 was er een verandering in het management van het bedrijf en dat betekende ook een verandering van mentaliteit in het management. We gingen aan tafel met het management en we wisten het vertrouwen te winnen. Samuel van Mondiaal FNV was zelfs welkom om als mediator mee te gaan bij de volgende CAO-onderhandelingen!
Continue dialoog leidt tot verbeteringen
Kort daarna zijn we opnieuw gestart met de onderhandelingen en dat was voor mij een ontzettend speciaal moment: het was de eerste keer dat ik álles wat ik had geleerd in de praktijk kon brengen. We hadden als vakbond jaren geprobeerd om te onderhandelen met onze werkgever. Maar op dat moment lukt dat eindelijk en kwamen we tot goede resultaten! Het voelde als een enorme overwinning. We hebben heel veel voor elkaar gekregen: zoals een vijf jaarlijkse bonus, een bijdrage aan scholing en een hoger salaris. Maar het allerbelangrijkste is dat we nu een permanente dialoog hebben met de werkgever in de vorm van een maandelijks overleg; er is continue communicatie. En het mooie is: we hebben meer successen bereikt aan deze tafel dan met bijvoorbeeld claims via de arbeidsinspectie, zoals we eerder deden!
Het begin van meer
De sfeer is nu compleet anders op mijn werk. We kunnen onze baas rustig en zonder angst vertellen welke problemen en verbeterpunten wij zien. Ze zijn veel meer geneigd om naar ons te luisteren. Waarom? Omdat het management en de supervisors zelf óók trainingen hebben gedaan om beter te kunnen luisteren en leidinggeven. Het is heel bijzonder als je dit vergelijkt met de situatie zo’n vijf jaar geleden. Wat mij betreft is dit pas het begin: ik ben bezig met een studie rechten, zodat ik nog beter begrijp wat wel en niet kan volgens de wet. Over twee jaar ben ik advocaat, en draag ik bij aan nog veel meer begrip tussen werkgevers en werknemers via sociale dialoog. Let maar op!”