Ploegendienst

De eerste ploeg werkt van vroeg in de ochtend tot halverwege de middag. Daarna werkt de volgende ploeg door tot laat in de avond. Er zijn verschillende typen 2 ploegendienst roosters. Het is afhankelijk van het rooster wanneer je vrij bent.

Bij een 3 ploegendienst wisselen 3 ploegen elkaar af. Doordeweeks gaat het werk dus 24 uur per dag door, maar in het weekend meestal niet. Een 3 ploegendienst rooster kan er op veel verschillende manieren uitzien. De vormgeving hangt saamen met de bedrijfstijd en de momenten waarop er per week geproduceerd kan worden. Het klassieke 3 ploegendienst rooster ziet er zo uit:

Hoe het 3 ploegendienst rooster van jouw bedrijf eruit ziet, hangt af van de bedrijfstijd en de momenten in de week waarop jouw bedrijf productie draait. Een voorwaarts roterend rooster wordt over het algemeen als gezonder beschouwd.

In volcontinubedrijven wordt de productie niet onderbroken: 24 uur per dag, zeven dagen per week (168 uur) gaat het werk onafgebroken door. Vroeger kenden de meeste volcontinubedrijven een vierploegendienst. Hierbij realiseerden vier ploegen de wekelijkse bedrijfstijd van 168 uur. Het werk werd gedaan door een ochtend-, een middag- en een nachtploeg. de vierde ploeg was vrij. Volgens het rooster werkten de ploegenwerkers 168/4 = 42 uur per week. Om toch gemiddeld aan een 40-urige (of nog kortere) werkweek te komen kreeg men roostervrije dagen.

Onder druk van de vakbeweging stapten steeds meer bedrijven over naar een vijfploegendienst, waarbij steeds drie ploegen het werk doen en twee ploegen vrij zijn. De gemiddelde arbeidstijd in een volledige vijfploegendienst is 168/5 = 33,6 uur. Als overgangsvorm gebruiken bedrijven soms nog de vier/vijfdeploegendienst. Hierbij werken de betrokkenen het grootste deel van het jaar normaal in vijf ploegen. Tijdens de zomerperiode schakelt het bedrijf dan, bijvoorbeeld voor tien weken, over op een vierploegendienst. Deze periode kent dan een ruimere ploegbezetting, waardoor de mogelijkheden voor het opnemen van vakantie toenemen.

Ook komt het voor dat men weliswaar het hele jaar door in vijfploegendienst werkt, maar dat er, al of niet verspreid over het jaar, nog extra opkomstdiensten worden ingeroosterd. Bijvoorbeeld voor scholing, of overleg, of als reservediensten. Bij zes extra opkomstdiensten op jaarbasis is er sprake van een weekgemiddelde van 34,52 uur:

In een aantal bedrijven wordt in de vijf- (of soms zelfs in de zes-)ploegendienst gewerkt, maar de werktijd correspondeert niet met de gemiddelden die daarbij horen, namelijk:

De werkzaamheden worden dan zo verdeeld, dat er eigenlijk in een vier- of vijfploegendienst wordt gewerkt, dus in de cyclus nacht-vroeg-laat, maar daarnaast ook in een normale dagdienstweek. Deze dagdienstweek wordt ook wel de slobberdienst genoemd. De vijfde of zesde ploeg loopt volgens het rooster een normale dagdienst, maar in de praktijk wordt hij als een soort reserveploeg gebruikt, om de gaten in de ploegen te stoppen. In plaats van een dagdienst draait men als reserve een nacht- of avond/middagdienst. Op die manier pakt zo'n slobberdienst meestal erg nadelig uit.

In de zorg en sommige bedrijven in de dienstensector draai je ploegendienst, maar heet dit meestal niet zo. Je werkt met roosters met individuele patronen, op onregelmatige tijden en in het weekend. Alle teamleden tekenen zelf in op het rooster, en vullen zo alle bedrijfstijd in. Het voordeel van een individueel rooster is dat je er meer zeggenschap over hebt, tenzij er natuurlijk te weinig personeel is. Het nadeel is dat de Arbeidstijdenwet sneller kan worden overtreden, bijvoorbeeld door het ruilen van diensten.

Als je in ploegendienst of wisseldiensten werkt, heb je meestal aan het einde of begin van je dienst een overdracht. Daarin meld je aan de collega's van de volgende dienst welke bijzonderheden er zijn. Dit wordt ook wel het 'overdrachtskwartiertje' genoemd. Hoeveel tijd deze overdracht echt kost, hangt af van het type werk dat je doet en hoe de dienst eruit ziet. Zijn er bijvoorbeeld storingen geweest? Of veel nieuwe patiënten opgenomen? Of ging alles volgens de normale gang van zaken?

Wettelijk gezien is alle tijd waarin je verplicht bent te werken arbeidstijd. Maar: dat zegt niets over de betaling van die tijd. Veel werkgevers betalen overdrachtskwartiertjes niet. Soms staat er iets over vergoeding in je arbeidsvoorwaarden. Wil je weten of jouw werkgever je overdrachtskwartiertje moet betalen? Neem dan contact met ons op.