Met permethrine geïmpregneerde kleding

Permethrine is een neurotoxine, die zorgt voor overprikkeling van het zenuwstelsel van geleedpotigen, zoals teken. Dit effect op het zenuwstelsel doet zich niet voor bij zoogdieren / mensen. Bij voldoende blootstelling (door middel van directe aanraking met het dier) raken de geleedpotigen eerst verlamd om vervolgens te overlijden. Permethrine wordt gebruikt in bijvoorbeeld middelen tegen houtworm, hoofdluis, en ter bestrijding van vlooien en teken bij honden en katten. Ook wordt het gebruikt voor impregnatie van muskietennetten. Kleding behandeld met permethrine biedt een extra bescherming tegen teken.

In toenemende mate kunnen medewerkers werkzaam in het groen een tekenbeet oplopen, door toename van het aantal teken en toename van de ziektes die zij kunnen overdragen. Medewerkers kunnen hierdoor (ernstig) ziek worden. Denk aan de ziekte van Lyme of tekenencefalitis (TBE). Dit kan in ernstige gevallen leiden tot levenslange beperkingen, arbeidsongeschiktheid of soms zelfs tot overlijden. De ziekten openbaren zich vaak niet direct. Het stellen van de diagnose is – zeker als de ziekte zich pas later openbaart – een lastig proces, en behandeling is lang niet altijd succesvol. Het voorkomen van tekenbeten is daarom voor werkenden in het groen erg belangrijk.

Werkgevers moeten hun medewerkers beschermen tegen beroepsziekten. Hierbij moet – conform wetgeving – de arbeidshygiënische strategie gebruikt worden: bronaanpak staat hierbij voorop, het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s, bijvoorbeeld beschermende kleding) is de laatste stap. Bronaanpak bij bescherming tegen teken is slechts zeer beperkt mogelijk: alleen in beperkte zin door aanpassingen in de planning van het werk in gebied met (veel) teken. De inzet van beschermende kleding is bij veel werkzaamheden de enig mogelijke en beste optie.

Bescherming kan al in enige mate geboden worden door het dragen van nauwe sluitende kleding, die armen en benen bedekt. Het dragen van met permethrine geïmpregneerde kleding kan meer dan 90% bescherming bieden tegen tekenbeten, als de kleding aan NEN 8333 voldoet en op de juiste manier gebruikt wordt. Volledige bescherming biedt de kleding dus niet: gebruik van insectenwerende middelen, bijvoorbeeld DEET, op niet bedekte huid en dagelijkse controle van het lichaam blijft van belang om tekenbeten te voorkomen.

Hoe kan een gebruiker of de werkgever, die de kleding ter beschikking stelt, zien dat de kleding die op de markt is daadwerkelijk veilig is voor de gezondheid en bijvoorbeeld niet te veel permethrine of andere chemische middelen bevat? Of juist te weinig waardoor er onvoldoende bescherming wordt geboden? En hoe kan een gebruiker met zekerheid weten dat de beschermende werking ook na een flink aantal wasbeurten intact blijft? Op dit moment worden er al vanuit verschillende producenten met permethrine geïmpregneerde producten op de markt gebracht onder de noemer ‘tekenwerende kleding’. Veel van deze kleding voldoet niet aan de basiseisen die aan deze kleding gesteld zou mogen worden om de bescherming te bieden die wordt gepretendeerd.



Daarom is FNV betrokken geweest bij de Nederlandse NEN-norm 8333 ‘Beschermende kleding – Bedekkende kleding die helpt te beschermen tegen tekenbeten en fabrieksmatig is behandeld met permethrine’. Dit heeft er voor gezorgd dat bepaalde waarborgen ten aanzien van de gezondheid van de gebruiker expliciet zijn opgenomen in de norm. Op dit moment is de FNV actief betrokken bij de ontwikkeling van de Europese norm, die er voor moet zorgen dat deze eisen ook in de Europese norm stevig verankerd worden.



In de NEN 8333 staat bijvoorbeeld wat het maximale gehalte aan permethrine in de kleding mag zijn bij aankoop, wat dit minimaal moet zijn na een x-aantal wasbeurten (om de beschermende werking te garanderen), welke samenstelling de permethrine moet hebben en aan welke voorschriften men zich dient te houden bij gebruik, wassen en opbergen. Omdat de geïmpregneerde kleding meteen ook geldt als officieel persoonlijk beschermingsmiddel (PBM) moet de kleding ook voldoen aan de eisen die in algemene zin zijn vastgelegd voor kleding die wordt beschouwd als PBM (zoals algemene veiligheids- en gezondheidseisen, eisen aan scheur- en slijtvastheid etc.), conform Europese wetgeving.



In de kleding moeten daarnaast labels aangebracht worden waaruit blijkt dat het gaat om een PBM, die bescherming biedt tegen teken, met daarbij alle andere noodzakelijke aanwijzingen voor gebruik en onderhoud. Ook deze informatieverschaffing moet voldoen aan voorwaarden gesteld vanuit de Europese wetgeving. Zo kan de gebruiker zien welke kleding voldoet aan officiële eisen (en welke kleding niet.

Volgens het IARC (Internationaal Instituut voor onderzoek naar kanker) is permethrine niet kankerverwekkend. Ook volgens de WHO (Wereld Gezondheidsorganisatie) blijkt uit geen enkele wetenschappelijke studie dat permethrine (mogelijk) kankerverwekkende, mutagene of reprotoxische effecten heeft voor mensen. Bij de WHO staat dit middel dan ook niet op de lijst van CMR-stoffen. Wel heeft de WHO een maximale dagelijkse dosis (ADI) vastgesteld. Dit is een algemene richtlijn voor de hele wereld. Het lichaam neemt bij het dragen van kleding permethrine op via de huid. Het middel wordt na opname afgebroken in het lichaam en binnen enkele dagen via de urine weer uitgescheiden. Bij kleding die voldoet aan de NEN-norm wordt de dagelijkse maximale hoeveelheid permethrine niet overschreden bij het dragen van de kleding gedurende de hele (werk)dag. Bij het dragen van geïmpregneerde kleding kunnen huidreacties optreden. Dit gebeurt bij een kleine minderheid van de gebruikers. Volgens medisch onderzoek komen deze reacties vooral voor bij een combinatie van lang dragen en grote warmte / zweet / vocht. De huidreacties zijn niet blijvend, maar verdwijnen binnen enkele dagen zodra de kleding niet meer wordt gedragen. Het advies is sowieso om onnodig dragen te vermijden. Dus alleen bij werkzaamheden buiten waarbij er risico op tekenbeten is. Zwangeren, jeugdigen, kinderen zijn risicogroepen. Zoals bij veel andere stoffen is onvoldoende bekend of er specifieke voorzorg nodig is bij deze groepen. Zolang die niet bekend is, is voorzichtigheid wenselijk.