In 2034 zitten 74.000 kinderen zonder hulp door personeelstekort

Als het kabinet niet nú in actie komt, staan in 2034 zeker 74.000 kinderen zonder jeugdhulp. Niet omdat ze die hulp niet nodig hebben, maar omdat er niemand meer is om hen te helpen zo blijkt uit een nieuwe gecalculeerde schatting van FNV Jeugdzorg. De vakbond slaat alarm: het personeelstekort groeit uit tot een stille ramp.

Kinderen raken tussen wal en schip, hulpverleners trekken het niet meer. En Den Haag staat op het punt om nog eens 1,1 miljard euro te bezuinigen en kijkt weg voor de gevolgen.

Volgens het onderzoeksprogramma Arbeidsmark Zorg en Welzijn (AZW) werken er op dit moment 36.800 werknemers in de jeugdzorg. Hiervan heeft 84% (dus zo’n 30.900)  direct cliëntcontact. Zij zijn het vangnet voor gezinnen in de knel. Per hulpverlener gaat het om gemiddeld 15 à 16 kinderen. Maar de komende jaren loopt het arbeidsmarkttekort fors op. Gevolg: in 2034 zullen er 5.500 medewerkers te weinig zijn in de jeugdzorg, waarvan dus 4.620 met cliëntcontact. Dit betekent dat 74.000 kinderen in 2034 geen hulp kunnen krijgen, enkel vanwege het personeelstekort.

Onhoudbare situatie

Maar het gaat niet alleen om de toekomst. Het huidige tekort in de jeugdzorg is al 1.300 medewerkers (waarvan 1.092 cliëntgebonden). In 2034, als het personeelstekort oploopt naar 5.500, zal het totaal aantal kinderen dat vanwege het verwachte arbeidsmarkttekort op de wachtlijst staat en geen hulp krijgt, zijn gestegen tot bijna 74.000 kinderen. Een onhoudbare situatie.

‘We hebben het over kinderen die zichzelf snijden. Die thuis niet veilig zijn, of kinderen die mentale problemen hebben, of waarbij de ouders hulp nodig hebben om hun kinderen een fijne toekomst te kunnen geven’ zegt Maaike van der Aar, bestuurder FNV Jeugdzorg. ‘En straks moeten we zeggen: sorry, er is niemand voor jou. Dat is onmenselijk. En ja, daar ben ik boos over.’

Dit is geen rekensom meer, dit is een politieke keuze

Het is een fabeltje dat we dit nog kunnen oplossen met harder werken en meer uren maken, meent FNV Jeugdzorg. ‘De rek is eruit. Werkgevers die omwille van contractering bij gemeenten zeggen dat het nog wel kan, jagen hun mensen over de kling,’ zegt Van der Aar. ‘We kunnen niemand meer missen. Maar wie nog blijft, moet het doen met te weinig collega’s, te weinig tijd, te veel schuldgevoel en morele dilemma’s. Dit is niet meer vol te houden.’

Niemand weet hoe groot het probleem al is

De 74.000 kinderen waar FNV Jeugdzorg over spreekt, staan in 2034 op een wachtlijst puur vanwege het personeelstekort. Dat staat dus nog los van eventuele andere factoren die er voor zorgen dat er op hulp gewacht moet worden, zoals bijvoorbeeld door het torenhoge (7,2%) verzuim. Dus hoeveel kinderen nú al wachten? Niemand die het precies weet. ‘Het Rijk verschuilt zich al jaren achter onbruikbare cijfers en vage systemen. Daarom gaan wij  er zelf dieper in duiken. Want op de werkvloer weten ze allang hoe ernstig het is.’

En dan ook nog bezuinigen?

Alsof het allemaal nog niet genoeg is, wil het kabinet 1,1 miljard euro bezuinigen op de jeugdzorg – 17% van het hele budget. Dat is volgens FNV Jeugdzorg geen hervorming, dat is slopen. De Hervormingsagenda Jeugd gaat ervan uit dat straks minder kinderen jeugdzorg nodig hebben, maar er is geen enkel bewijs dat die afname komt.

‘Met het schrappen van jeugdzorg verdwijnen de problemen niet. Alleen de hulp verdwijnt,’ zegt Van der Aar. ‘Zelfs de commissie-Van Ark zegt: dit is niet de oplossing voor de problemen. En toch dendert de trein door. Het is politiek wensdenken ten koste van kinderen.’

19 minuten zorg per week – en dan?

Een jeugdzorgmedewerker heeft gemiddeld nog maar 19 minuten per week per kind, exclusief reistijd. ‘We hebben geen tijd meer voor beleidstaal en ronde tafels. Dit vraagt om gerichte actie voor de arbeidsmarkt.’ FNV Jeugdzorg roept kabinet en gemeenten op: investeer nú in medewerkers. Geef hulpverleners lucht in hun werk, ruimte voor vakmanschap. Geef kinderen wat ze nodig hebben.

‘Zolang we blijven bezuinigen, betalen kinderen en medewerkers de prijs,’ zegt Van der Aar. ‘En dat is niet alleen onverantwoord. Het is onbestaanbaar. Elk kind dat vandaag geen hulp krijgt, kost morgen tien keer zoveel – in geld, maar vooral in gemiste kansen, gebroken vertrouwen en beschadigde levens. En laat ook de medewerkers verscheurd achter.’