KLM (Grond): het cao-proces en het ILO-rapport

De afgelopen weken is er veel te doen geweest over het rapport van de International Labour Organization (ILO). Dit rapport gaat over de arbeidsvoorwaardelijke bijdrage die door de overheid geëist wordt van het KLM personeel in ruil voor de lening. Dit alles kan een flinke impact hebben op ons cao-proces.

In dit nieuwsbericht laten we zien hoe FNV Luchtvaart hiermee omgaat en proberen we alle informatie voor jullie op een rijtje te zetten. Dat doen we heel uitgebreid met een verzameling veel gestelde vragen, maar voor de snelle lezer beginnen we met een korte samenvatting.

In het kort

De International Labour Organisation (ILO) is onderdeel van de Verenigde Naties. De ILO heeft zich uitgesproken over de overheidsbemoeienis met de arbeidsvoorwaarden van KLM-ers bij het verlenen van staatssteun aan KLM. Wij hebben altijd aangegeven dat de vakbonden en KLM gaan over de cao, niet de overheid. De ILO heeft de overheid min of meer op de vingers getikt voor het beperken van de onderhandelingsvrijheid van de vakbonden. Volgens de ILO moet er nu een gesprek komen tussen de overheid, KLM en de vakbonden om de situatie opnieuw te bekijken. De effecten van dit ILO-rapport voor de cao-onderhandelingstafel zijn nu nog niet volledig duidelijk, onze juristen buigen zich hierover.

Wat wél duidelijk is, is dat de arbeidsvoorwaardelijke bijdrage nu ter discussie staat. Dat zorgt natuurlijk voor onzekerheid in het cao-overleg dat donderdag 21 april op de agenda staat. FNV Luchtvaart vindt het belangrijk dat we zo snel mogelijk gaan praten over de cao. Het grondpersoneel heeft niet de luxe om lang te wachten. Door de torenhoge inflatie wordt alles om ons heen steeds duurder en de werkdruk wordt steeds extremer. Onze leden vragen om afspraken op korte termijn om het KLM grondpersoneel weer wat lucht te geven. Met die boodschap zullen wij donderdag 21 april aan tafel zitten. 

VEEL GESTELDE VRAGEN

Wat is de ILO?

Nederland is aangesloten bij de International Labour Organisation (ILO), een onderdeel van de Verenigde Naties. Een speciaal comité (committee on freedom of association) neemt klachten in behandeling over de rechten van vakbonden. Zij hebben zich nu uitgesproken over de bemoeienis van de overheid in de onderhandelingen tussen KLM en de vakbonden over de arbeidsvoorwaardelijke bijdrage. Het comité valt met name over het feit dat de overheid de vakbonden heeft verplicht cao’s te wijzigen en in te stemmen met door de overheid opgelegde arbeidsvoorwaarden voor een lange periode (de commitment clausule).

Wat was de eis van de overheid?

In de staatssteunvoorwaarden aan KLM heeft de regering in 2020 onder andere opgenomen dat alle werknemers vanaf een modaal salaris moeten bijdragen. Deze overheidseis was dat KLM-ers afhankelijk van hun salaris meer bijdragen, de bijdrage is afhankelijk van je salaris:

Welke afspraken gelden voor het grondpersoneel?

In 2020 hadden we al een cao voor het KLM grondpersoneel die liep tot 1 maart 2022. Na lang onderhandelen is er daarnaast een arbeidsvoorwaardelijke bijdrage afgesproken. Deze bijdrage is in lijn met de bijdrage zoals de overheid die vroeg, op basis van ‘de breedste schouders dragen de zwaarste lasten’. Deze afspraken zijn gemaakt voor de periode tot en met 31 december 2022. Hierover hebben jullie kunnen stemmen, dit onder dreiging van de overheid dat zonder deze afspraken, er geen staatssteun zou zijn voor KLM.

Een maand na het vastleggen van deze afspraken eiste oud-minister Hoekstra plots dat alle KLM bonden binnen 24 uur een handtekening moesten zetten onder een ‘commitment clausule’. Met deze handtekening zou vastliggen dat de arbeidsvoorwaardelijke bijdrage van toepassing is gedurende de hele periode van staatssteun (maximaal zes jaar). De twee FNV-bonden en VNV hebben zich niet aan de deadline gehouden. Hierop ontstond veel politieke druk vanuit oud-minister Hoekstra. FNV heeft eerst onderhandeld met KLM over de aanvullende afspraken waarin is vastgelegd dat over de invulling van de arbeidsvoorwaardelijke bijdrage telkens opnieuw kan worden onderhandeld. Pas toen deze aanvullende afspraken waren gemaakt, hebben we getekend.

Wat vindt FNV Luchtvaart van de overheidsbemoeienis?

De cao voor het KLM grondpersoneel komt tot stand door onderhandelingen tussen KLM en de vakbonden. Wij vinden dat de overheid hierbij geen rol mag spelen. Wij zijn als vakbond bij de totstandkoming van de voorwaarden bij de staatsleningen niet betrokken geweest. Op 20 augustus 2020 zijn wij - samen met FNV Cabine, CNV en VNC - in gesprek gegaan met een topambtenaar van het Ministerie van Financiën in Den Haag. Toen bleek al dat het geen zuiver proces is geweest.

Wat zegt de ILO?

De ILO doet in haar rapport de volgende aanbeveling aan de Nederlandse overheid:

“The Committee encourages the Government to engage in dialogue with the employers’ and workers’ organizations concerned with a view to ensuring that the duration and the impact of the above-mentioned measures are strictly limited to the exceptional circumstances faced and to ensure the full use of collective bargaining as a means of achieving balanced and sustainable solutions in times of crisis.”

“Het Comité beveelt de overheid aan om de dialoog op te zoeken met de werkgevers- en werknemersorganisaties om vast te stellen dat de duur en invloed van de opgelegde maatregelen beperkt blijven tot de uitzonderlijke omstandigheden waar KLM mee te doen heeft. Daarnaast moet de vrijheid van onderhandeling gegarandeerd zijn om evenwichtige en duurzame oplossingen overeen te komen in tijden van crisis.”

De ILO is onderdeel van de Verenigde Naties en zeer gerespecteerd door werkgevers en werknemers én door de Nederlandse overheid die hierbij is aangesloten. De ILO doet deze aanbeveling aan de Nederlandse overheid. Wij zien in de aanbeveling een signaal dat de commitment clausule naar de toekomst toe niet meer houdbaar is. Naar de toekomst zal de arbeidsvoorwaardelijke bijdrage zoals de overheid deze vraagt, niet meer aan de orde zijn. Wat daar voor in de plaats komt bepalen KLM en de vakbonden samen.

Wat betekent dat voor onze arbeidsvoorwaarden?

Onze cao is verlopen per 1 maart, maar is er vooralsnog nog wel een protocol over de arbeidsvoorwaardelijke bijdrage tot en met 31 december 2022. We zoeken nu uit wat de juridische gevolgen zijn van onze stelling dat de commitment clausule naar de toekomst toe niet meer houdbaar is. Het kan ook zijn dat een gesprek tussen de overheid, KLM en vakbonden meer duidelijkheid biedt. Als de overheidseis van de baan is, per 1 maart of 31 december, zal er opnieuw onderhandeld moeten worden zonder dat we gebonden zijn aan de overheidseis.

Wat doet FNV Luchtvaart?

De precieze gevolgen van het ILO-rapport zijn nu nog niet duidelijk. Andere partijen hebben al het één en ander geroepen, maar wij onderzoeken eerst zorgvuldig wat de juridische consequenties zijn. We doen dat zo snel mogelijk maar zorgvuldigheid gaat voorop. Hierbij houden we altijd het belang van onze leden in de gaten; het gaat om de best mogelijk afspraken waarbij niemand erop achteruit gaat ten op zichte van de huidige overheidseis. We zijn de afgelopen weken twee keer met alle overige KLM bonden bij elkaar gekomen en er staat ook weer vervolgoverleg gepland.

Wat gebeurt er met ons cao-traject?

De discussie rondom het ILO-rapport heeft er in de cockpit toe geleid dat hun cao-resultaat is ingetrokken. Cabine kiest ervoor om het cao-overleg uit te stellen totdat duidelijkheid is over de gevolgen van het rapport. Voor het grondpersoneel staat op 21 april het eerste verkennende cao-overleg op de agenda. Wat ons betreft gaat dit gewoon door. We hebben hele belangrijke en dringende zaken met elkaar te bespreken. Het grondpersoneel heeft behoefte aan snelle verbeteringen, we hebben niet de luxe om te lang te wachten.

We krijgen de laatste tijd gelukkig veel suggesties en ideeën binnen voor onze cao-inzet, maar in onze volgende nieuwsbrief gaan we al onze leden vragen om mee te denken over onze cao-voorstellen. Houd je mailbox in de gaten.

Word lid

Wil je dat je collega’s mee kunnen denken en beslissen over de nieuwe cao, zorg dan dat ze lid worden. Alles wat we als vakbond bereiken, bereiken we samen en samen staan we sterk. We groeien het snelst als collega’s elkaar lid maken. Wanneer jij een nieuw lid werft, krijg je als dank 10 euro (en deze maand een klein presentje) van de FNV. Lees hier voor tips en meer informatie.

Social media

FNV Luchtvaart is ook aanwezig op social media. Volg ons op:

Twitter: @fnvschiphol

Instagram: @fnvschiphol

Facebook: FNV Schiphol

YouTube: FNV Schiphol

Ook hebben wij een podcast die je kunt beluisteren op Spotify, genaamd ‘Solidair on Air’.