Het is een diep triest verhaal, dat van de vrouw uit Wijdemeren met een bijstandsuitkering, die duizenden euro’s moet terugbetalen aan de gemeente, omdat haar moeder wel eens een boodschap voor haar deed. Helaas is dit slechts één schrijnend geval. De FNV wil daarom dat de Fraudewet, met de zogeheten inlichtingenplicht, snel wordt aangepast.
Wij spreken bijna dagelijks mensen die in de problemen zijn gekomen door de zogeheten inlichtingenplicht. Die stelt dat je alles meteen moet melden bij de uitkeringsinstantie als er iets verandert in je situatie. Maar soms weten mensen niet precies wat ze wel of niet moeten melden.
Maureen van der Pligt, bestuurder FNV Uitkeringsgerechtigden: ‘Er zijn ontzettend veel onschuldige mensen die mega in de penarie zitten door die inlichtingenplicht. Wij dringen er bij de Tweede Kamer op aan om hier met spoed iets aan te doen.’
‘De regering stuurt nu continu op wantrouwen en zet mensen weg als fraudeurs. Je zag het ook in de toeslagenaffaire: burgers worden gewantrouwd en als een crimineel behandeld. Dat moet ophouden. Het is tijd dat Den Haag mensen juist eens met vertrouwen gaat benaderen. Vraag eerst hoe iets zit voordat je mensen in het beklaagdenbankje zet en alle mogelijke onheil en ellende over hen uitstort.’
Bij de vrouw in Wijdemeren vindt de gemeente dat zij de inlichtingenplicht heeft geschonden. Zij had moeten melden dat zij van haar moeder wel eens boodschappen kreeg, terwijl ze een bijstandsuitkering ontvangt. De gemeente berekende dat zij over drie jaar zo’n 7.000 euro moet terugbetalen. De rechter, waar de vrouw zelf was heen gestapt, gaf Wijdemeren gelijk.
Van der Pligt: ‘Schandalig wat er met zo’n mevrouw gebeurt. Dat gaat werkelijk nergens over. De uitkeringen zijn al veel te laag, mensen kunnen daar niet van leven. Daarom wil de FNV ook graag een hoger minimumloon, van 14 euro, met daaraan gekoppeld de uitkeringen.’
Volgens de FNV-bestuurder heeft staatssecretaris Bas van ’t Wout (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) inmiddels wel gezegd dat hij inziet dat heel veel mensen door de inlichtingenplicht in de problemen komen. Bijvoorbeeld in Rotterdam, waar je alleen digitaal dingen kunt doorgeven aan de gemeente; dat je broer bij je komt inwonen of dat je kind wat gaat bijverdienen. ‘Het is allemaal veel te ingewikkeld, te ondoorzichtig. En precies daardoor komen mensen in de problemen’, zegt Van der Pligt.
‘Van ’t Wout ziet nu gelukkig ook dat dit meestal onbedoeld is. Hij wil daarom een duidelijker onderscheid gaan maken tussen de inlichtingenplicht en fraude. Dat is een begin, maar nog niet genoeg. Bovendien moet er nu gewoon heel snel iets gebeuren.’
Om de politiek een zetje te geven, bundelt de FNV samen met de Vereniging Sociale Advocatuur Nederland (VSAN) de verhalen van mensen die door de wet in de problemen zitten. Van der Pligt: ‘Die, net als bij die toeslagenaffaire, zó diep in de problemen zitten dat ze er niet meer uitkomen. We bieden deze voorbeelden op 28 januari aan de Tweede Kamer aan bij de behandeling van de Fraudewet. Hopelijk zet dat ze dan ook echt aan het nadenken.’
De FNV wil zoveel mogelijk van deze verhalen bundelen. Ben jij zelf ook in de problemen gekomen door de inlichtingenplicht of ken jij een voorbeeld van iemand in je omgeving? Laat het ons (anoniem) weten. Stuur ons een e-mail: ugrotterdam@fnv.nl.