In memoriam Andries van den Berg

FNV Spoor heeft met grote verslagenheid kennis genomen van het overlijden van Andries van den Berg. Andries was een bevlogen vakbondsman. Naast dat hij veel verstand van zaken had, super intelligent was, schuwde hij ook een onconventionele aanpak niet om zijn doel te bereiken. Met zijn komst werd de vervoersbond al gauw weer een echte spoorvakbond met de naam FNV Spoor.

Hoe kun je als vakbond Andries beter herdenken dan aan de hand van een aantal anekdotes, die hem typeren als de bondsman die hij was.

Rondje om de kerk

Andries werd bestuurder bij het spoor om te proberen het dossier ‘rondje om de kerk’ op te lossen. Een tijd van grote onrust binnen NS waarbij directie, vakbonden, medezeggenschap  en collectieven in constante onmin met elkaar leefden. De kern van het probleem was een principeakkoord tussen vakbonden en directie wat de leden massaal hadden afgewezen. De directie hield de vakbonden echter aan het akkoord. 
 
Andries begreep dondersgoed dat het akkoord van tafel moest. Echter de directie had FNV Spoor gedreigd met een megaclaim. Een kaderlid dat rechten studeerde verzekerde hem dat het akkoord opgezegd kon worden. Dus huurde Andries een zaaltje vlakbij Utrecht CS. Hij liet de collectieven een vergadering uitschrijven op de dag dat de directie de jaarcijfers presenteerde en nodigde de pers er bij uit. 

Ik vergeet nooit meer de optocht vanaf het station, Andries en de collectievelingen voorop en daarachter de pers. In het zaaltje mocht de pers meeluisteren met het begin van de vergadering. Hij ging in het midden van de zaal staan, keek even zenuwachtig om zich heen, beet een keer op zijn onderlip en zegde ter plekke het principeakkoord op. Luid gejuich van de aanwezige machinisten en conducteurs. Een directie die woest was en hemelsbreed 400 meter verderop in het HGB het momentum verloor. 

Het akkoord verdween uiteindelijk ergens in een onderste la van een bureau om er nooit meer uit te komen. Die dag was de eerste echte aanzet om van het ‘rondje rond de kerk’ af te komen. En tot op de dag van vandaag is er nog steeds een dienstrooster dat ervoor zorgt dat het rijdend personeel niet vast werkt op één baanvak.

Bierviltjes

Niet veel later werd door de onconventionele aanpak van Andries de eerste cao afgesloten na de felle strijd rondom de dienstroosters. Het verhaal gaat dat het hoofd van de onderhandelingsdelegatie van NS, Han Noten en Andries in een kroeg op wat bierviltjes de hoofdlijnen van de cao opschreven en een plan bedachten. Er was namelijk zo weinig vertrouwen binnen het bedrijf tussen directie en het rijdend personeel, dat men bang was dat wat er ook als cao-akkoord op papier zou verschijnen, het toch afgebrand zou worden door het personeel. 

Andries besloot om een groot aantal collectievelingen laat in de avond uit te nodigen naar de directiekamer. Daar gaf hij samen met Han Noten een presentatie van het eventuele cao-akkoord. De aanwezigen konden vervolgens zeggen wat ze er van vonden. En hij gaf ze het gevoel dat de aanwezigen beslisten of er een nieuwe cao was. De dag erop werd het cao-akkoord gepresenteerd en breed gedragen binnen NS.

Schone kleren

Waar Andries altijd zelf om moest lachen en in geuren en kleuren vertelde, was het gesprek dat hij eens had met de toenmalige voorzitter van de FNV Vakcentrale, Lodewijk de Waal. Andries zag er bijna elke dag identiek uit. Spijkerbroek, overhemd, bruin leren jack en bruine schoenen. De kleur van het overhemd kon nog wel eens een klein beetje verschillen, maar dat was het dan wel. Andries was in die tijd met NS constant in het nieuws en vaker op de televisie dan de voorzitter van de complete vakcentrale. 

En bij weer een plotseling overleg had Andries geen schone kleren meer. De toenmalige secretaresse spoedde zich naar de winkel en kocht schone kleren inclusief een nieuw jasje, omdat ze dat leren jack maar niks vond. En met deze kleren aan verscheen Andries op de televisie. Dat viel medewerkers van de voorzitter op. Die adviseerden Lodewijk om eens met Andries te gaan praten, omdat hij er altijd perfect uitzag op de televisie en of hij niet wat tips kon geven. Andries keek naar zijn spijkerbroek, overhemd en leren jas en moest er hartelijk om lachen.

Wethouder in driedelig pak

Jaren later, Andries had de bond inmiddels verlaten en was wethouder in Deventer. Roel Berghuis, Egon Groen en ondergetekende waren uitgenodigd om het stadhuis te bezichtigen en daarna wat te eten en een biertje te gaan drinken en bij te praten. Zo gezegd zo gedaan, kwamen we bij het stadhuis aan, en al grappen makend gingen we naar binnen. 

Een grapje tegen de bodes viel verkeerd en we schrokken nogal van de etiquette die blijkbaar bij een stadhuis hoorde. We werden meegenomen naar de zaal waar de wethouders samen met de burgemeester vergaderden. We werden officieel aangekondigd en we liepen toch wel onder de indruk naar binnen. En daar zat Andries volledig in een driedelig pak in de stoel van de burgemeester inclusief ambtsketting. Hij kon zijn lachen niet langer houden en 5 minuten later had hij zijn spijkerbroek, overhemd en leren jack alweer aan. En het werd een gezellige dag.

Ik denk dat iedereen die met Andries omging dit soort anekdotes heeft. Eigenzinnig in zijn doen en laten.

Bevlogen en groots vakbondsman

Andries was een uniek mens en hij is veel te jong gestorven aan de vreselijke ziekte kanker. Andries is 59 jaar geworden. We zullen ons hem herinneren als de bevlogen vakbondsman voor wie niks onmogelijk was. We zijn een groots vakbondsman verloren.

Namens FNV Spoor wensen we zijn nabestaanden sterkte toe met dit immense verlies.
 
John Martens (kaderlid)
Henri Janssen (bestuurder FNV Spoor)