Werkdruk op universiteiten verder opgelopen

Uit nieuw onderzoek blijkt dat nog steeds tweederde van de medewerkers op universiteiten een hoge tot zeer hoge werkdruk ervaart. De werkdruk is vooral (zeer) hoog bij het wetenschappelijk personeel; 7 op de 10 mensen heeft hier last van. Maar ook de helft van ondersteunend personeel loopt hier tegenaan.

71% van de medewerkers geeft aan dat de hoeveelheid werk zelfs is toegenomen in de afgelopen 2 jaar. Van de mensen die hebben aangegeven een (zeer) hoge werkdruk te ervaren, heeft 65% weleens overwogen vanwege die werkdruk van werk te veranderen. Dit blijkt uit een nieuw werkdrukonderzoek onder universiteitspersoneel door de vakbonden FNV en VAWO. Daarom eisen de vakbonden van minister Van Engelshoven tijdens de actieweek ‘Investeer in onderwijs’ 1,15 miljard euro aan investeringen voor het wetenschappelijk onderwijs (WO). 96% van de respondenten kan zich in deze eis vinden.

Meer taken, minder geld

Universiteitsmedewerkers geven vaak als reden van de toegenomen werkdruk aan dat er steeds meer taken bijkomen, ook omdat de geldkraan meerdere keren is dichtgegaan de afgelopen jaren. Denk daarbij aan het binnenhalen van nieuwe beurzen en onderzoeken die gepubliceerd moeten worden en het onderwijs in het Engels. Zo’n driekwart van het wetenschappelijk personeel en de helft van het ondersteunend personeel heeft onvoldoende tijd om zijn taken af te maken.

Jan Boersma, bestuurder FNV Overheid en cao-onderhandelaar Nederlandse Universiteiten: ‘Die extra taken moeten allemaal gebeuren naast het reguliere onderwijs, waarin het aantal studenten ook toeneemt. Waar voorheen onderwijsassistenten veel administratief werk uit handen namen, moeten docenten dat nu zelf doen met vaak verouderde systemen of steeds wisselende systemen.’

Werkdrukplannen universiteiten zijn niet voldoende

In de cao Universiteiten spraken vakbonden FNV en VAWO in 2017 met de VSNU af dat alle universiteiten voor het einde van dat jaar met een plan van aanpak zouden komen om de werkdruk te verlagen. Uit het onderzoek blijkt dat, ondanks deze plannen, medewerkers weinig tot geen verlaging van de werkdruk merken. Zo’n 85% vindt de maatregelen op de eigen universiteit onvoldoende. Op universiteiten waar maatregelen zijn ingevoerd, oordeelt 62% dat de werkdruk gelijk is gebleven en zegt zelfs 29% dat het verder is gestegen.

Marijtje Jongsma, woordvoerder van de VAWO en universitair hoofddocent aan de Radboud Universiteit: ‘Het is verontrustend dat de al enorm hoge werkdruk nóg verder is toegenomen ten opzichte van ons onderzoek uit 2016. Aan de andere kant bevestigt de uitkomst van dit nieuwe onderzoek wat ik dagelijks om mij heen zie. Uit de enquête blijkt ook dat de pogingen van de universiteiten om de werkdruk te verlagen nauwelijks effect hebben, simpelweg omdat we te weinig medewerkers hebben om al het werk naar behoren uit te voeren.’

Doorwerken tijdens ziekte en in vrije tijd

Uit het onderzoek blijkt dat universiteitsmedewerkers vaak ook lichamelijke en psychische klachten ervaren door de hoge werkbelasting (63%). Toch werken zij massaal door wanneer zij ziek zijn. Dat varieert van enkele dagen (31%) tot langer dan een maand (40%). Toch heeft 80% nooit overwogen om zich ziek te melden.
Bij tweederde van de universiteitsmedewerkers belast de hoeveelheid werk hen in hun vrije tijd. Vooral het wetenschappelijk personeel werkt vaak over (90%). Bijna de helft (46%) werkt in de meeste weekenden door. Van het ondersteunend personeel werkt ook meer dan de helft over (55%). Dit overwerk voeren zij buiten werktijd uit: een derde werkt in de meeste weekenden en een kwart één tot twee avonden per week. Ruim de helft (58%) werkt ook nog eens tijdens vakantiedagen.

Norah Karrouche, Docent Geschiedenis en Oudheden aan de VU en onderzoeker bij de Erasmus Universiteit: ‘Over docenten wordt weleens gezegd dat ze hun onderzoek moeten doen na werktijd en in het weekend, omdat alle tijd gaat naar het verzorgen van hun onderwijs. Uren die docenten krijgen voor het inrichten en het verwerken van tussentijdse toetsen zijn gewoonweg niet toereikend. Avond- en weekendwerk om je onderwijs goed uit te kunnen voeren zijn de regel, niet de uitzondering.’

1,15 miljard euro nodig voor wetenschappelijk onderwijs

Vakbonden FNV en VAWO, ondersteund door actiegroep WOinActie, eisen van minister Van Engelshoven een investering van 1,15 miljard wegens achterstallige financiering in het WO. Ook willen zij dat de doelmatigheidskorting (bezuiniging) wordt geschrapt en dat er meer geld naar de eerste geldstroom gaat voor onderzoek. Deze week, tijdens de actieweek ‘Investeer in onderwijs’, voeren universiteitsmedewerkers acties en doen ze mee aan de landelijke staking op vrijdag 15 maart. Die dag staakt het hele onderwijs; vanuit het primair tot en met het wetenschappelijk onderwijs verzamelen onderwijsmedewerkers, van docenten, ondersteunend personeel tot hoogleraren, zich om 12.00 uur op het Malieveld in Den Haag.

Het onderzoek is uitgevoerd door Totta Research in opdracht van FNV en de VAWO. Aan het onderzoek deden 1110 universiteitsmedewerkers mee.

Onderzoeksrapport-werkdruk-medewerkers-universiteiten-2019-4.pdf