‘Graaiflatie’ van de FNV genomineerd voor Woord van het Jaar

Van Dale Uitgevers heeft 10 nieuwe woorden genomineerd voor het Woord van het Jaar 2023, waaronder het door ons bekendgemaakte ‘graaiflatie’. Kortweg betekent graaiflatie dat bedrijven hun prijzen extra verhogen om meer winst te maken. We noemden dit woord in ons onderzoek van april dit jaar naar inflatie en megawinsten. Dat heeft ervoor gezorgd dat graaiflatie breed gebruikt wordt in het publieke debat.

Stem mee op het Van Dale Woord van het Jaar 2023

Stemmen kan tot 18 december 17.00 uur. Op dinsdag 19 december om 05.00 uur 's ochtends wordt op de website van Van Dale het winnende Van Dale Woord van het Jaar 2023 bekendgemaakt.

Inflatie en megawinsten

Steeds meer mensen hebben moeite om rond te komen, vanwege de hoge prijzen voor onder andere boodschappen en energie. Je kunt simpelweg minder kopen met je geld: dat is inflatie. De waarde van je loon daalt. Je zou denken dat bedrijven ook veel last hebben van stijgende prijzen voor grondstoffen en energie, waardoor hun winsten dalen. Maar het tegendeel blijkt waar.

Onderzoek FNV

De FNV deed onderzoek naar de jaarcijfers van 2019 en 2022 van 49 beursgenoteerde bedrijven, zoals Ahold Delhaize, Randstad, ING, KPN en Unilever. Uit ons onderzoek blijkt dat de omzet van deze 49 bedrijven steeg met gemiddeld 21%. Ook maakten zij in 2022 maar liefst € 12,5 miljard meer winst dan in 2019, een stijging van 36%! De winst groeide dus harder dan de omzet.

Graaiflatie

In tijden van hoge inflatie zijn de winstmarges van deze bedrijven dus juist gegroeid. Bedrijven weten hun marges in stand te houden en soms zelfs bóvenop de stijgende kosten te verhogen. En dat is wat wij ‘graaiflatie’ noemen: ondernemingen gebruiken de inflatie om méér winst te maken. Terwijl die winst niet terechtkomt bij het hardwerkende personeel van deze bedrijven.

We leggen het uit met een voorbeeld

Een bedrijf produceert ijsjes, maakt daarvoor kosten en verkoopt het ijsje voor € 1. Die productiekosten zijn gestegen vanwege bijvoorbeeld de stijgende energieprijzen. Die stijging is € 0,20 per ijsje, dus zou het ijsje € 1,20 moeten kosten voor de klant. Toch verkoopt het bedrijf het ijsje voor € 1,30 en ‘graait’ dus € 0,10 per ijsje extra om meer winst te maken. De klant ziet dit ‘graaien’ niet, omdat die niet precies de prijsopbouw van het ijsje kent.

Dagobertducktaks

De FNV won eerder met het Van Dale Woord van het Jaar, in 2014 met Dagobertducktaks. Wij stelden toen voor om spaargeld boven de € 100.000 zwaarder te belasten en het geld in te zetten om nieuwe banen te creëren.