'Ministerie moet fraudesleepnetten in arme wijken definitief stoppen'

Het Ministerie van Sociale Zaken stopt ‘voorlopig’ met de omstreden fraudesleepnetten waartegen FNV, Platform Burgerrechten en andere organisaties eerder een rechtszaak aankondigden. Dat is niet genoeg: het Ministerie had al lang definitief moeten stoppen met deze onrechtmatige werkwijze.

Achter de schermen

Follow The Money maakte gisteren bekend dat de fraudeonderzoeken van de LSI voorlopig niet zullen worden ingezet. Voorlopig, want de partijen die in deze onderzoeken hun data bundelen, werken achter de schermen aan een nieuwe juridische onderbouwing van deze werkwijze, zodat deze alsnog kan worden doorgezet.

Rechtszaak

FNV, Platform Burgerrechten, Privacy First en Stichting KDVP kondigden eerder al een rechtszaak aan tegen deze werkwijze, omdat deze indruist tegen de SyRI-uitspraak. Volgens hen zou het Ministerie definitief moeten stoppen met deze sleepnetten. Het massaal doorlichten van onverdachte burgers is in strijd met het recht op privacy.  

Verdacht omdat je in armere wijk woont

Kitty Jong, vicevoorzitter van de FNV vindt het extra kwalijk dat het systeem zich richt op mensen die het al moeilijk hebben: “De grondrechten van onze leden worden hier geschonden. Als je in een armere wijk woont, van allochtone afkomst bent of in een moeilijke situatie zit omdat je uitkeringsgerechtigd bent, ben je al verdacht zonder ooit iets misdaan te hebben. Dat moet niet ‘tijdelijk’ stoppen, dat moet permanent stoppen.”

Sluipweg zonder grondslag

Tijmen Wisman, voorzitter van het Platform Burgerrechten: “Het Ministerie is na de SyRI-uitspraak in februari 2020 stug doorgegaan met het uitgooien van fraudesleepnetten in arme wijken. Ze deed dat op basis van een ander wetsartikel dat helemaal geen grondslag biedt voor zulke ingrijpende middelen. Ook toen de Centrale Raad van Beroep eind 2020 oordeelde dat voor deze methode dezelfde bezwaren golden als voor SyRI, is men niet gestopt.”

Toezichthouders trokken aan de bel

In de afgelopen periode werden veel van deze onderzoeken afgelast omdat er problemen waren met de juridische grondslag, zo onthulde Follow The Money eerder. Interne toezichthouders trokken aan de bel omdat een wettelijke grondslag zou ontbreken en de rechten van burgers onvoldoende werden beschermd. Volgens de planning van het Ministerie zouden de onderzoeken vanaf maart 2024 weer kunnen worden voortgezet.

Nieuwe zaak in voorbereiding

Reden te meer om de rechtszaak die FNV met andere partijen uit de SyRI-coalitie heeft aangekondigd tegen deze werkwijze, door te zetten. De voorbereidingen voor de dagvaarding zijn in volle gang.