De helft van de zelfstandigen is best tevreden is met de wijze waarop gemeenten omgaan met aanvragen van inkomensondersteuning, maar de verschillen zijn groot. Kleine gemeentes worden vaak beter gewaardeerd dan grotere gemeentes. Dit blijkt uit een enquête van FNV Zelfstandigen over de ervaringen van ruim 1300 zelfstandigen over de uitvoering van de TOZO.
‘De verschillen in tevredenheid lijken vooral te komen door de snelheid van betalingen van de gemeenten. Zo zie je dat gemeenten die snel betalen, of werken met voorschotten, vaak beter worden beoordeeld,’ zegt Marjan van Noort van FNV Zelfstandigen. Goed beoordeelde gemeenten zijn vooral kleinere gemeenten als Ae en Hunze, Zwijndrecht, maar ook Amersfoort en Nijmegen. Minder positief zijn zelfstandigen over Groningen en Tilburg.
Driekwart van de respondenten zegt de TOZO te hebben aangevraagd voor de inkomensondersteuning. Slechts 15% heeft het bedrijfskrediet aangevraagd. De verklaring voor dit lage percentage is dat zelfstandigen aangeven dat zij in deze moeilijke tijd dit als een extra risico en last ervaren. De meeste zelfstandigen geven aan deze periode proberen uit te zingen met de inkomensondersteuning. Degenen die geen inkomensondersteuning hebben aangevraagd, geven aan dit niet te doen omdat zij nog voldoende inkomen hebben of niet aan alle voorwaarden voldoen.
Over de afhandeling door gemeenten is ongeveer de helft van de zelfstandigen positief tot zeer positief. 30% van de zelfstandigen is er negatief tot zeer negatief over. Een derde van de zelfstandigen ontvangt binnen een week een reactie van hun gemeente. Bijna de helft vindt het aanvraagformulier eenvoudig in te vullen, tegenover een kwart die het lastig vindt.
Van Noort: ‘We horen veel terug dat veel gemeenten snel reageren en echt in de “meedenkstand” staan. Jammer genoeg moet toch nog een kwart van de zelfstandigen langer dan 4 weken wachten op een reactie van hun gemeenten. Dat is te lang en ook niet goed. Als gemeenten niet op tijd kunnen beslissen, dan moeten zij gebruik maken van de mogelijkheid om een voorschot te verstrekken. Wij roepen gemeenten op om hier dan ook toe over te gaan.’
FNV Zelfstandigen roept leden op om zich te blijven melden bij de vakbond als betalingen te lang op zich laten wachten. In het wekelijkse overleg met het ministerie geeft FNV Zelfstandigen de knelpunten door en vraagt om actieve bemoeienis dat gemeenten worden aangespoord de situatie voor deze groepen zelfstandigen te verbeteren.
Van Noort: ‘Zo’n 1 op de 5 zelfstandigen ontving binnen een week na de aanvraag geld op de rekening. We zien ook hier weer een divers beeld, maar omdat de TOZO eigenlijk nog maar zo jong is, geven ook veel respondenten aan dat ze nog niets hebben ontvangen.’
Van Noort wijst er op dat uit alles blijkt dat zelfstandigen echt proberen om het zo lang mogelijk uit te zingen met alleen de inkomensondersteuning van de TOZO. ‘Het is heel belangrijk dat de inkomensondersteunende maatregelen worden verlengd en dat daar zo snel mogelijk duidelijkheid over komt. Zelfstandigen – als ze al weer aan het werk kunnen – hebben hun inkomsten niet meteen weer op het oude niveau. Geef ze de ruimte om hun bedrijf weer op te starten en houdt bovendien de voorwaarden van de TOZO hetzelfde en maak deze zeker niet strenger.’