Grace

Grace (33) is alleenstaande moeder van een zoon van 8 en werkt als voeger, metselaar en bouwplaatshulp in de bouw in Rwanda. Ze is lid van de bouwvakbond STECOMA.

Grace aan het werk. Foto: Jan Banning

Lid van de vakbond om werk in de bouw te krijgen

Grace komt oorspronkelijk uit een dorp in het district Musanze, de toegangspoort tot de gorilla’s en de Virunga-vulkanen in Noord-Rwanda. Ze had allerlei baantjes, maar niets kon haar genoeg inkomen bieden. In 2014 vertrok ze naar de Rwandese hoofdstad Kigali, ongeveer 94 km van huis, op zoek naar een beter leven. In 2016 was Grace bij een buurtbijeenkomst van de bouwvakbond STECOMA voor informele werkers in de bouw. “Ik had nog niet eerder in de bouw gewerkt maar mijn buurvrouw haalde mij over om lid te worden van STECOMA. Ik hoopte door lid te worden dat ik werk in de bouw zou kunnen krijgen”, vertelt ze.

Gecertificeerd via programma van de vakbond

Dat werk kreeg ze. Ze werd toegelaten tot het praktische vaardighedenprogramma voor vrouwen van STECOMA en werd samen met vele andere vrouwen opgeleid in het voegen, metselen en het werken als bouwplaatshulp. Ze leerde ook over haar rechten als werker en de problemen waar vrouwen in de bouw mee te maken hebben, wat haar zelfvertrouwen gaf om werk te zoeken in de sector.  Grace is nu officieel gecertificeerd door de overheid in de vaardigheden die ze geleerd heeft tijdens het STECOMA-programma.

Rondkomen zonder vast baan 

Haar leven verbeterde enorm toen ze in de bouwsector ging werken. Ze vindt banen via STECOMA, die aankondigingen over vacatures deelt of doorgeeft aan leden. Op dit moment heeft Grace gemiddeld zo'n 12 kortdurende banen in de bouw per jaar, met een gemiddelde duur van ongeveer 2 weken. Ze heeft te maken met de onzekerheid van de informele sector in Rwanda, maar kan voor haar zoon en zichzelf te zorgen.

Het interview met Grace vindt plaats op een bouwplaats waar ze werk heeft als een van de helpers. Ze brengt zand, mortel, water en bakstenen op haar hoofd van buiten naar binnen in het twee verdiepingen tellende appartement in aanbouw. Als ze geen werk in de bouw heeft, vult ze het gat in haar inkomen op met alle losse baantjes die ze kan krijgen, zoals huishoudelijk werk, schoonmaakwerk en  tuinieren.

Lidmaatschap van de vakbond helpt uitdagingen aan te gaan

Lid worden van de vakbond heeft Grace een nieuwe betekenis gegeven. “De vakbond helpt mij de problemen en uitdagingen op het werk aan te gaan met het vertrouwen dat ik er niet alleen voor sta.” Enkele van de uitdagingen die ze is tegengekomen zijn seksuele intimidatie op het werk en het vragen om seksuele gunsten door mogelijke supervisors in ruil voor werk. Mannelijke collega’s worden ook geconfronteerd met corruptie door supervisors, waarbij ze worden lastiggevallen en worden gevraagd een percentage van hun weekloon aan supervisors te betalen in ruil voor werk, terwijl vrouwen worden gevraagd te kiezen tussen seksuele gunsten of een percentage van hun weekloon. Ook is er verbale intimidatie door sommige onbeleefde collega’s die vrouwen lastigvallen op het werk. Ze zegt dat ze soms gedwongen werd om haar baan op te zeggen en een nieuwe baan te zoeken vanwege de pesterijen. 

Vakbond komt in actie als er moeilijkheden zijn

De situatie is volgens Grace verbeterd door de interventie van STECOMA op de bouwplaatsen die deze problemen hebben. “Telkens wanneer er een melding is, komt de vakbond tussenbeide en maakt alle werkers bewust van de situatie. De vakbond komt ook in actie als lonen niet zijn uitbetaald.”

Grace thuis met haar zoon. Foto: Jan Banning

Status thuis en in de gemeenschap is veranderd

Grace is blij met haar werk in de bouw. Ze zegt dat het haar leven positief heeft beïnvloed, want als iemand die nooit formeel onderwijs heeft gehad, heeft ze voor het eerst persoonlijke prestaties geleverd, vooral de vaardigheden om een inkomen te verdienen. Het inkomen heeft haar status thuis en in de gemeenschap veranderd. Ze is lid van enkele spaarorganisaties en door haar werk in de bouw is ze in staat om geld te lenen, vooral als ze geen werk heeft, wat haar helpt om de huur te betalen of persoonlijke investeringen te doen

Trots kerkkoorlid in Kigali

Op de vraag waar ze trots op is, lichten haar ogen meteen op: “Zingen in het kerkkoor. Dat doe ik mijn hele leven al graag. Mijn hoop voor de toekomst is dat ik veel werk zal krijgen, hard kan blijven werken en de opleiding van mijn kind kan ondersteunen.”

Tekst met veel dank aan Hope Kabuchu