VMP-programma: Bouw

In het ons VMP-programma voor de bouwsector willen we fatsoenlijk, veilig en gezond werk voor werkers in de bouw bereiken in lage- en middeninkomenslanden, ook voor migranten. Lees hieronder hoe we te werk gaan.

Metro’s, energiecentrales, dijken, snelwegen, stuwdammen: lage- en middeninkomenslanden timmeren de laatste decennia flink aan de weg. De bouwsector, die veel arbeidsmigranten telt, is inmiddels goed voor gemiddeld een achtste van de werkgelegenheid in deze landen. Veel grote bouwprojecten worden gefinancierd door internationale financiële instellingen. Door hun beleid te veranderen, probeert Mondiaal FNV fatsoenlijk werk te bereiken.

Veiligheid en gezondheid

Bouwvakkers in lage- en middeninkomenslanden hebben het zwaar. Het werk is zwaar en onveilig, wordt slecht betaald, is vaak informeel en kortdurend en heeft een lage status. Werkers in de bouw worden blootgesteld aan stof en chemicaliën, moeten zware lasten tillen en op grote hoogte werken. Daardoor gebeuren veel ongelukken, niet zelden met de dood tot gevolg. Bovendien zijn er vaak onvoldoende beschermingsmiddelen. Ook ontbreekt het op de bouwplaatsen nogal eens aan basisbenodigdheden als wc’s, schoon drinkwater en eerste hulp. Vrouwen, ondervertegenwoordigd in de bouw, hebben het extra zwaar. Zij krijgen ook nog te maken met seksuele intimidatie.

De positie van arbeidsmigranten

Bouwbedrijven rekruteren hun personeel vaak in arme rurale gebieden. Voor mensen zonder land of scholing is in de bouw werken vaak de enige optie. Duizenden mensen uit onder meer India, Pakistan en Nepal belandden bijvoorbeeld in Qatar om mee te helpen met de bouw van voetbalstadions voor het WK van 2022. Ze kregen daarbij te maken met het kafala-systeem, dat in diverse Arabische landen bestaat. Dit systeem maakt werkers tot een soort lijfeigenen van de werkgever. Van werkgever veranderen mag niet zonder toestemming van je baas. Paspoorten worden ingenomen. Druk van de vakbeweging zorgde ervoor dat Qatar dit systeem afschafte. De arbeidsomstandigheden bij de bouw van de stadions waren mensonterend. Arbeidsmigranten moesten bijvoorbeeld bij temperaturen van 45 graden werken. Daarbij zijn talloze doden gevallen.

Ons doel

We willen fatsoenlijk, veilig en gezond werk voor werkers in de bouw in lage- en middeninkomenslanden, ook voor migranten.

Daarvoor zijn nodig:

• sterke, actieve en representatieve vakbonden, zowel op de bouwplaatsen als in de landen van herkomst van arbeidsmigranten;
• regeringen die werknemersrechten respecteren via wetten en beleid dat berust op basisarbeidsnormen, ook voor migranten;
• werkgevers die voor fatsoenlijk werk in de hele keten zorgen;
• internationale financiële instellingen die fatsoenlijk werk in de hele keten mogelijk maken door transparante aanbestedingen, eerlijke contracten en goed toezicht.

Hoe gaan we te werk?

Er zijn vier speerpunten:

• Financiële instellingen aanspreken. Via de mondiale bouwbond Building and Wood Workers’ International (BWI) oefenen we druk uit op internationale financiële instellingen die bouwprojecten financieren om basisarbeidsnormen en sociale standaards in te voeren. In eigen land pleit de FNV als aandeelhouder van de FMO voor een socialere koers van deze ontwikkelingsbank en spoort ze de regering aan een positieve invloed uit te oefenen in organisaties als de Wereldbank en de Asian Development Bank.

• Vakbonden versterken. Krachtige vakbonden kunnen werkgevers ertoe aanzetten het werk fatsoenlijker te maken, zowel op de bouwplaats als in de rest van de keten. Door hen te helpen met onderzoek kunnen ze misstanden aan de kaak stellen. Waar vakbonden verboden zijn, zoals in veel Golfstaten, kunnen comités van werknemers worden opgericht. We ijveren hier onder meer voor via onze belangrijkste partner, BWI, die actief is in 125 landen.

• Internationale afspraken maken. De Internationale Arbeidsorganisatie ILO, onderdeel van de VN, heeft regels opgesteld rond arbeidsmigranten. Ook zijn afspraken rond migratie en werk vastgelegd in de Global Compact for Safe, Orderly and Regular Migration. Met onze steun helpt BWI het Global Compact in te voeren. Wij en onze partners spreken regeringen verder aan op de naleving van afspraken en dringen aan op actieve controle door de Arbeidsinspectie.

• Bedrijven beïnvloeden. Internationaal helpen we Global Framework Agreementsaf te sluiten met multinationals. Die mondiale afspraken omvatten onder meer minimum standaards, controlemechanismen en klachtenprocedures. Nationaal staan we vakbonden bij om cao’s af te sluiten en werkgevers te wijzen op wetgeving en internationale afspraken. We vergeten daarbij de rechten van werkers in de informele sectoren niet.

In welke landen zijn we actief?

Zuid-Azië, Oost-Afrika, de MENA-regio (het Midden-Oosten en Noord-Afrika), Ethiopië en Rwanda.