Han Busker ontmoet Jyoti Macwan van SEWA

Het is even zoeken naar een tafeltje in het overvolle café Les Serpentines van het Palais des Nations. De jaarlijkse conferentie van de internationale arbeidsorganisatie ILO is een uitmuntende gelegenheid voor verrassende ontmoetingen. Vandaag ontmoeten Jyoti Macwan, voorzitter van de Indiase vakbond SEWA en Han Busker, voorzitter van de FNV, elkaar. SEWA is een vakbond voor vrouwen in de informele sector in India.

 Door Wilma Roos

Wat betekent de vakbond voor vrouwen in de informele sector

Jyoti valt met de deur in huis: ‘61% van alle werknemers wereldwijd behoort tot de informele sector. In sommige landen, zoals in India, is dit percentage nog veel hoger. Een percentage waar je als vakbeweging niet omheen kan. En hoewel deze werknemers geen formele werkgever-werknemer relatie hebben, kan de vakbeweging toch veel voor ze betekenen’.

De interesse van Han is gewekt, want hoe werkt dat dan, hoe kan SEWA iets voor informele werkenden doen? ‘Twee dingen zijn belangrijk’, vertelt Jyoti, ‘SEWA organiseert vrouwen per beroepsgroep, zodat ze collectief voor hun rechten kunnen opkomen. En ten tweede zorgt dit ervoor dat vrouwen zich ervan bewust worden dat ook zij werknemers zijn; het geeft ze een identiteit.’

Ze geeft het voorbeeld van de straatverkopers. Voor hen is het belangrijk dat ze ruimte hebben om hun stalletje op te bouwen en dat ze toegang hebben tot krediet. Door te onderhandelen met de gemeente, heeft SEWA ervoor gezorgd dat veilige marktplaatsen zijn ontwikkeld. En via de SEWA-bank kunnen vrouwen geld lenen.

De jeugd heeft de toekomst

SEWA heeft een indrukwekkend aantal van 2 miljoen leden. Nog indrukwekkender is dat hieronder 40% jongeren geteld kunnen worden. ‘Het is wel een uitdaging om ook jongeren aan te spreken’, vertelt Jyoti, iets dat Han alleen maar kan beamen. Een succesvol voorbeeld van hoe dochters van SEWA-leden zich aansluiten bij de vakbond zijn de afvalrecyclers. Hun moeders verzamelden nog vuilnis op de vuilnisbelt: zwaar, vies, onzeker en onveilig werk. De jongeren daarentegen werken in een recycling-coöperatie, waar dagelijks vuilniswagens van de gemeente gescheiden afval aanvoeren. De dochters verwerken dit afval tot kantoorbenodigdheden, zoals blocnotes en pennen. Han is zeer onder de indruk en ziet meteen mogelijkheden voor FNV: ‘Als wij kantoorbenodigdheden via SEWA bestellen, kunnen we binnen FNV aandacht vragen voor het belang van de informele sector in India, en tegelijk hebben we mooie blocnotes.’

Toekomst van werk 

Op de ILO-conferentie neemt Jyoti deel aan de Commission of the Whole, de commissie die de ILO toekomstbestendig moet maken. SEWA was ook nauw betrokken bij het maken van het ILO-rapport over werk in de toekomst (‘Work for a brighter future’) voor de commissie.

Jyoti heeft in deze commissie benadrukt dat het belangrijk is om in de discussie over de toekomst van werk aandacht te schenken aan ‘green livelyhood’: ‘het kan toch niet zo zijn dat er zo weinig aandacht wordt geschonken aan werknemers op het platteland en de gevolgen van het landbouwbeleid voor ons milieu.’ Een tweede belangrijk punt is, niet verbazingwekkend, meer aandacht voor de informele sector. Een beetje gefrustreerd vertelt Jyoti dat een amendement om leefbaar loon te veranderen in leefbaar inkomen, immers veel belangrijker in de informele sector, tot nu toe is weggestemd. Maar, een positief aspect van dit hele proces is dat in de loop van de afgelopen anderhalf jaar veel discussies zijn gevoerd in India, waardoor er in allerlei geledingen in India veel wordt nagedacht over de toekomst van werk.  

FNV belangrijke rol

Ook SEWA kijkt naar de toekomst. Over 3 jaar bestaat de federatie 50 jaar. Het is belangrijk om vooruit te kijken maar ook om terug te kijken en te leren van het verleden. Een ding is volgens Jyoti zeker: ‘In de geschiedenis van SEWA heeft FNV een belangrijke rol gespeeld. De uitwisseling bijvoorbeeld, tussen kinderdagverblijven in Nederland en crèches in India zal ons altijd bijblijven en ook ons hoofdkantoor hebben we aan FNV te danken.’

We eindigen het gesprek met een uitnodiging van SEWA aan Han Busker om in India langs te komen, en van Busker aan SEWA om beter kennis te maken met FNV en om een lijntje op te zetten om gerecyclede kantoorproducten aan de FNV te verkopen.

Meer ontmoetingen: Han Busker en Tuur Elzinga op Internationale Arbeidsconferentie