Het groeiende kerkhof in de Pakistaanse scheepssloperij

Na de explosie deze week in een olietanker voor de scheepssloperij in het Pakistaanse Gadani, waarbij meer dan 20 arbeiders de dood vonden en nog steeds ruim 150 mensen worden vermist, is het sloopstrand voor de werf voorgoed in een kerkhof veranderd. Vakbonden vragen de Pakistaanse regering al jaren wetten te ondertekenen die de veiligheid van werknemers garandeert.

Betoging op 30 oktober in Karachi voor betere veiligheid en gezondheid

Door Wilma van der Maten in Islamabad

De eerste werkdag van de 32-jarige Alam Khan was nog maar net begonnen toen een enorme brand in de 22000 ton zware Japanse olietanker uitbrak en hij met een klap in zee terechtkwam. Vissers haalden hem uit het water en brachten hem naar het ziekenhuis. Zijn lichaam is voor meer dan 30 % verbrand. De dokter vreest dat Alam het niet zal redden. Zijn oom en vriend worden nog steeds vermist.

Vakbond eiste betere bescherming

Na een bezoek aan de 47 zwaar gewonden in een ziekenhuis in Karachi, waarvan enkelen bijna 100 % zijn verbrand, kan president  Rafiq Baloch van de grootste vakbond NUFT zijn emoties moeilijk de baas. De onveiligheid in scheepssloperijen bezorgt hem al jaren slapeloze nachten. Een dag voor de explosie hield de vakbond nog een grote betoging waarin ze betere bescherming van de werknemers eisten. De vakbond heeft drie dagen van rouw en stakingen op alle scheepssloopwerven afgekondigd.

Bezuinigen op veiligheid van arbeiders

Sinds het economisch bergafwaarts gaat met Gadani, die in de jaren tachtig behoorde tot de grootste scheepssloperij van de wereld, bezuinigen werkgevers vooral op de veiligheid van hun arbeiders. Het gevolg is dat het aantal dodelijke ongelukken in de afgelopen tijd fors is gestegen. 

“De Pakistaanse scheepswerf kan nog slechts de concurrentie met de grootste scheepssloperij in het buurland India aan als het gaat om de snelheid van demontatie. In Gadani doen arbeiders er 45 dagen over. In India kost de sloop toch bijna zes maanden”, vertelt president Bashir Mehmoodani van de vakbond Mazdoor voor arbeiders in de scheepssloperijen. Maar het is wel hard werken geblazen. Op de veiligheid wordt niet gelet.

Plassen brandbare olie

“Nog voordat de tanker geheel is schoongemaakt worden er gassen gebruikt die het afgedankte schip moet opdelen. In de Japanse tanker deze week lagen overal  plassen brandbare olie. Er waren 250 arbeiders binnen toen de explosie plaatsvond. Reddingswerkers hebben tevergeefs geprobeerd de lichamen te bergen. We vrezen dat het aantal doden flink oploopt de komende dagen.”

Te weinig verantwoordelijkheid

Vakbonden staan met de rug tegen de muur. Pakistan weigert al jaren iedere internationale conventie te onderteken die niet alleen arbeiders veiligheid garandeert maar ook voorziet in betere arbeidsvoorwaarden zoals een hoger salaris, een medische verzekering en een pensioen. Alam Khan was niet meer dan 3 dollar per dag beloofd. Een vast contract had hij niet.

Maar ook Europese transportbedrijven die hun afgedankte schepen aan sloperijen verkopen, nemen te weinig hun verantwoordelijkheid. De Europese Unie ontwierp een wet waarin staat dat een schip varend onder de Europese Vlag slechts aan door de EU goedgekeurde scheepssloperijen verkocht mag worden.  Maar iedereen in de scheepsindustrie weet hoe eenvoudig een vlag verwisseld kan worden.

Vakbonden opnieuw de straat op

De vakbonden zijn vandaag opnieuw de straat opgegaan. Ze eisen 10.000 euro aan financiële compensatie voor iedere nabestaande en 5000 Euro voor de medische zorg van de gewonden. “Het  wordt flink onderhandelen. De werkgevers zijn in tijden van crisis niet zo scheutig”, vreest Mehmoodani.

Verbeteren van leef- en werkomstandigheden

President Dewan Rizwan Faroog van het Pakistaanse Scheepssloperij Verbond bevestigt dat de scheepswerven niet ‘dik in de financiële middelen zitten’. “We zijn uitgekleed door te hoge belastingen. Wat heeft de overheid met het geld gedaan?” Hij geeft toe dat niet alleen de arbeiders betere arbeidsvoorwaarden verdienen, maar ook hun families die in krotten achter de werf wonen waar het aan schoondrinkwater, toiletten en elektriciteit ontbreekt.  Hij noemt deze voorzieningen de taak van de overheid en niet van de scheepssloperijen. FNV Mondiaal is samen met de vakbond NTUF en de  Internationale vakbond voor de metaal, IndustriALL in dat gat gestapt. Zij werken aan de verbetering van de leef- en werkomstandigheden in scheepssloperijen in Pakistan, India en Bangladesh.

“Nergens worden arbeiders zo slecht behandeld als in deze sector”, stelt president  Rafiq Baloch van de grootste vakbond NUFT. Hij hoopt dat ongeluk deze week de ogen van de Pakistaanse politici eindelijk opent. Op het strand voor de sloperij groeit het kerkhof van omgekomen arbeiders gestaag.