De laatste tijd valt het me steeds meer op: in vrijwel elke klas waar ik lesgeef zitten wel studenten die naast hun studie een bijbaan als caissière in de supermarkt hebben. Bij de meesten staat de verkeerde functie in het contract, waardoor ze ongeveer één euro per uur te weinig verdienen. Soms is dat al jaren zo.
Met open mond en een verbijsterende blik keek een aantal studenten me aan. Hadden ze dat goed gehoord? Ik richtte me tot één van hen en vroeg waarom ze zo verbaasd was. Ze zei: ‘Bij ons werkt dat niet zo. Wij mogen pas een ander contract wanneer je zelf meer verantwoordelijkheid wilt en ongeveer de helft van de tijd achter de servicebalie gaat staan.’ Een ander brandde meteen los: ‘Bij ons doen ze helemaal niet aan functie B, niemand krijgt dat!’ ‘Bij ons…’, vervolgde een student die tot dat moment nog met zijn mond open zat, ‘krijg je nadat je een jaar lang werkt wel een andere functie op je contract, maar dan wordt het tussen haakjes gezet ofzo en dan krijg je nog steeds hetzelfde betaald als ervoor!’
‘Eigenlijk’ vervolgde ik, ‘hoort er helemaal geen verschil te zijn per supermarkt, maar hebben jullie allemaal recht op hetzelfde. Nadat je zogenaamde ‘basisopleiding’ is afgerond, of nadat je een jaar lang als kassamedewerker werkt, hoort je contract gewijzigd te worden van kassamedewerker A naar B. Dat staat in de cao, daar heeft FNV lang voor moeten onderhandelen!’ Ik legde verder uit dat functie A staat voor ‘aankomend kassamedewerker’ en dat het in de functieomschrijving ‘kassamedewerker in opleiding’ wordt genoemd. Functie B is gewoon een klassieke kassamedewerker.
Ik vroeg hoelang ze al achter de kassa werkten (anderhalf jaar, twee jaar, vier jaar) en liet ze uitrekenen hoeveel loon ze waren misgelopen. Bij degene die al ruim vier jaar in dienst was, ging het om meer dan 2000 euro. Voordat de les was afgelopen gaf ik haar het advies om het met collega’s te bespreken en gezamenlijk naar hun baas toe te stappen. ‘Laat je contract aanpassen en probeer het loon dat je bent misgelopen met terugwerkende kracht alsnog uitbetaald te krijgen!’
Een week later kreeg ik een mailtje van de docent die de les had aangevraagd. Eén van de studenten had nog niet aangedurfd om naar zijn baas toe te stappen. De andere twee wel. Hun contract was al aangepast en het misgelopen salaris zou binnenkort overgemaakt worden. Kassa!