Dubbele lijdensweg van asbestslachtoffer

Ele van Dijk werkte vanaf 1963 precies 40 jaar als onderhoudstimmerman bij Forbo Flooring in de Zaanstreek. In de jaren zestig en zeventig produceerde het bedrijf asbesthoudend Novilon. In die tijd was nog niet bekend hoe gevaarlijk asbest is. Uiteindelijk kreeg Van Dijk longkanker, waaraan hij in 2015 is overleden.

BBZ regelde schadevergoeding

Maar hulp van het Instituut Asbestslachtoffers IAS kreeg hij niet. Wel van Bureau Beroepsziekten van de FNV, dat een schadevergoeding van netto 12.500 euro heeft geregeld.

Zijn dochter Edith is er nog verbolgen over. ‘Mijn vader heeft altijd met veel plezier bij de Forbo gewerkt. Ik kan het bedrijf niets verwijten. Zij zijn met de productie van Novilon gestopt nog ruim voordat asbest officieel verboden werd. Maar de opstelling van IAS was schandalig. En voor mijn vader feitelijk een extra lijdensweg. Kort na hun afwijzing is hij overleden.’

Ele van Dijk aan het werk

IAS: niet voor longkanker

Het IAS bemiddelt alleen wanneer er sprake is van mesothelioom (longvlieskanker) en asbestose. Niet voor longkanker, omdat daarbij moeilijk is vast te stellen of het door asbest of bijvoorbeeld door roken komt. Ele van Dijk heeft in het verleden weliswaar kort gerookt, maar zowel zijn huisarts als de specialist constateerden wel degelijk asbestose. 

In mei 2014, bij constatering van een onbehandelbare vorm van longkanker, heeft Van Dijk direct aanspraak geprobeerd te maken op een tegemoetkoming voor asbestslachtoffers via IAS.

Na aanvullende, soms belastende onderzoeken als een extra longpunctie en een second opinion bij het Antoni van Leeuwenhoek-ziekenhuis kwam op 24 februari 2015 de afwijzing van het IAS. Voor constatering van asbestose staan drie voorwaarden: blootstelling aan asbest in het verleden, ernstig longfunctieverlies en longfibrose. Het feit dat al vanaf de eerste CT-scans en röntgenfoto’s longfibrose (littekenvorming/ pleurale plaques) was vastgesteld, is door de medisch specialisten van het Asbestosepanel blijkbaar terzijde geschoven.

Op 28 februari 2015 werd Ele met ernstige benauwdheid en koorts opgenomen in het ziekenhuis. Een week later op zondag gaf hij aan dat hij ‘naar huis wilde’, waar hij de volgende dag thuis in bijzijn van zijn drie dochters is overleden.

Protestbrief

Dochter Edith stuurde een protestbrief aan IAS, maar dat mocht niet baten. Het instituut verwees in haar reactie naar Bureau Beroepsziekten van de FNV, dat wél bemiddelt voor longkanker. ‘Mijn vader was altijd actief in de NVV, FNV en de OR. Als vakbondsman heeft hij zich binnen het bedrijf jaren ingezet om te wijzen op de gevaren van asbest. Zijn eigen vader en zijn schoonzus zijn aan asbest-gerelateerde kanker overleden. Zelf kreeg hij als onderhouds-timmerman lange tijd dagelijks veel asbeststof binnen, bij zijn werk in alle hoeken van de fabriek, bij vegen en zagen.’

Ele van Dijk en zijn dochter Edith

Recht aan zijn inzet

Hoe belangrijk is de schadevergoeding voor zijn dochters? ‘Geld kan op geen enkele manier het leed verzachten. Mijn zussen en ik missen onze vader dagelijks, mijn kinderen, neefjes en nichtje moeten het veel te vroeg zonder hun trotse opa stellen. Hij is maar 72 geworden, terwijl velen in onze familie de 90 haalden.’

‘Het resultaat waar we samen met Bureau Beroepsziekten voor hebben gestreden doet wel recht aan zijn inzet voor de strijd tegen asbest. We zijn blij dat via FNV-BBZ de werkgever een schadevergoeding heeft toegekend. Mijn vader was een ontzettend lieve, loyale en gezellige man, kreeg veel hulp en aanspraak. Hij had zelf zo graag guller willen zijn, naar familie, vrienden en collega’s, in de tijd die hem restte.’

‘Als nabestaande voelt deze juridische weg als een bedeltocht, terwijl er landelijk is afgesproken dat een asbestslachtoffer zelf recht heeft op een snelle tegemoetkoming. We hebben doorgezet ter nagedachtenis van mijn vaders eigen strijdlust en rechtvaardigheidsgevoel. We hopen van harte dat huidige slachtoffers bij het IAS tegen minder bureaucratie aanlopen. Dat het IAS doet wat het belooft: snel en zorgvuldig dienst verlenen.’

Ele van Dijk in zijn jonge jaren