Er zijn steeds meer platformbedrijven die hun opdrachten via een app doorgeven. Denk aan Uber, Deliveroo, Helpling, Thuisbezorgd. Als je voor een platform werkt, lijk je veel vrijheid te hebben. In werkelijkheid heb je niet veel te zeggen. Dit is hoe platformbedrijven werken.
Platforms willen wel dat er mensen zijn die via het platform werken, maar ze weigeren de platformwerkers in dienst te nemen. Bij opvallend veel werkplatforms kan je alleen maar werken als zzp’er en in enkele gevallen als uitzendkracht via een uitzendbureau. Bij platforms heb je dus geen vast contract, met alle rechten die daarbij horen. Geen medezeggenschap, geen klachtencommissies, geen veiligheidsbeleid, geen ombudsman, geen persoonlijk ontwikkelplan of scholing, geen ontslagbescherming, geen arbeidsvoorwaarden. Je kunt dus letterlijk van de ene op de andere dag je werk kwijt zijn. Je inkomsten zijn onzeker en ook nog meestal lager dan van mensen in vaste dienst. Als platformwerker een misstand aan de kaak stellen? Vergeet het maar. Je wordt geblokkeerd en je krijg niemand te spreken.
De platforms beslissen welke platformwerknemers zij toelaten. En ook klanten kunnen geweerd worden. Bij een aantal werkplatform beslist de app wie het werk mag doen en vrijwel alle werkplatforms bepalen voor welk inkomen er gewerkt wordt. Werkplatforms geven vaak ook hele precieze instructies over hoe je je werk moet doen, hoe snel je moet werken en wat er van je wordt verwacht. Ze hebben zelfs een beoordelingssystematiek om goed bij te kunnen houden hoe je het doet. Een te lage score? Dan heb je minder kans op werk of je wordt eruit gegooid.
Platformbedrijven zorgen dat al het verdiende geld via het platform loopt. Ze halen het geld op bij de gebruiker en betalen het uit aan de platformwerker. Maar wel met inhouding van een marge: vaak gaat het om 20%-30%. Vrij onderhandelen over je tarief is haast onmogelijk. Als je niet akkoord gaat met het tarief in de app, of een klus weigert, kan dit gevolgen hebben voor het aantal klussen dat je krijgt. Dus van vrij onderhandelen of ondernemen als zelfstandige is er meestal niet bij.
Bij platforms is het maken van winst en het vergroten van marktaandeel belangrijker dan de mensen. Daarom werken ze graag met vogelvrije zzp’ers. Zo kunnen ze concurreren met werkgevers die wel kijken naar het belang van mensen. Opvallend vaak zitten achter platforms grote investeerders (softbank is er zo een) die zeggen dat winst maken in het begin niet zo belangrijk is, als er maar marktaandeel wordt bereikt. De winst volgt daarna wel. Een luxe die de meeste gewone bedrijven die zich aan de regels willen houden, zich niet kunnen veroorloven.