Marktwerking maakt treinreizen ingewikkeld en klantonvriendelijk
Wilbert: ‘Reizigers hebben niets aan marktwerking op het spoor’
Als machinist bij de regionale vervoerder Keolis ziet Wilbert Festen reizigers worstelen met de overstap tussen verschillende vervoerders. Het maakt voor de vervoerder niet uit of reizigers hun aansluiting missen, zolang de trein maar op tijd vertrekt.
´Zelf rijd ik onder meer op de lijn Zutphen - Oldenzaal. Op die lijn hebben we een concessie waarbij mijn werkgever Keolis mede wordt afgerekend op het aantal reizigers in de trein. Dan loont het om te wachten op reizigers die nog op het perron lopen. Want uiteindelijk maakt het natuurlijk niet heel veel uit of je een minuut later vertrekt of niet. Als reizigers in Hengelo dan moeten overstappen op de trein naar Enschede, moeten ze tweehonderd meter lopen over het perron om bij hun aansluiting te komen.'
'Het komt vaak genoeg voor dat ze die trein dan al voor hun neus zien wegrijden, terwijl de machinist ziet dat een deel van de reizigers nog onderweg is naar de trein. Natuurlijk denken ze dan: "Wat een klotemachinist, hij ziet ons toch?" Maar wat die mensen niet weten, is dat Keolis op die lijn een prestatiecontract heeft waarbij het extreem belangrijk is dat de trein op tijd vertrekt. Het maakt de vervoerder niet uit hoeveel mensen er in de trein zitten, zolang hij maar op tijd kan vertrekken.'
‘NATUURLIJK DENKEN ZE DAN: WAT EEN KLOTEMACHINIST, HIJ ZIET ONS TOCH?’
'Als reiziger heb je helemaal niets aan marktwerking op het spoor. We hebben nu perrons met drie verschillende in- en uitcheckpaaltjes voor de OV-chipkaart. Dat is voor iedereen onhandig, maar met name voor ouderen maakt dat het ook echt heel lastig. Ze hebben vaak geen idee waar ze wanneer moeten inchecken of uitchecken. Bij marktwerking op het spoor wordt veel te veel naar de kosten gekeken. Spoorbedrijven tekenen tegen een zo scherp mogelijke prijs in op een concessie. Als ze deze dan winnen, zijn ze voor vijftien jaar gegarandeerd van hun omzet. Als dan blijkt dat ze teveel verlies gaan draaien op de concessie, stappen ze naar de provincie om extra geld te vragen. Je moet als provinciebestuurder dan wel heel sterk in je schoenen staan om dat te weigeren. Straks heb je van de ene op de andere dag geen vervoer meer in je regio.
‘ALS BLIJKT DAT ZE TEVEEL VERLIES DRAAIEN, STAPPEN ZE NAAR DE PROVINCIE OM EXTRA GELD TE VRAGEN.’
Ondertussen moet al het werk zo goedkoop mogelijk worden uitgevoerd. NS-machinisten krijgen een opleiding van anderhalf jaar. Wij gooien jongens en meisjes na een cursus van twee tot drie maanden al in het diepe. In theorie hebben ze dan aan alle voorwaarden voldaan, maar ik weet nog hoe het zweet mij op de rug stond toen ik voor het eerst de opdracht kreeg van de treindienstleider om opzettelijk een rood sein te passeren. Zonder uitgebreide praktijkopleiding ben je daar simpel- weg niet op voorbereid.
‘Marktwerking op het spoor gaat gewoon ten koste van de kwaliteit. Opdrachtgevers vragen Albert Heijn kwaliteit maar dan voor een Aldi prijs. Dat gaat gewoon niet samen.’
Overheid, kies anders!
De doorgeslagen marktwerking is een keuze, vindt de FNV. Daarom zeggen wij tegen de politiek en overheid: kies anders! In een socialer Nederland hebben we twee opties:
Keuze 1: Niet alles hoeft naar de markt. Je kunt als overheid echt dingen zelf blijven doen.
Keuze 2: Sta voor goed werk, ook als overheid en opdrachtgever:
- Borg goede arbeidsvoorwaarden bij aanbestedingen. Gelijk werk = gelijk loon en gelijke kosten;
- Zorg voor voldoende budgetten. Oormerk ze, als het geld naar provincie of gemeente gaat;
- Zorg wettelijk voor goede overgang van het personeel, als een ander bedrijf het werk overneemt;
- Geef werknemers inspraak op de voorwaarden van een aanbesteding.