Publieke diensten onder druk

Belasting betalen we ook om te zorgen dat iedereen een vangnet heeft. Als je ziek wordt, je baan verliest, met pensioen gaat, domme pech hebt en daardoor financieel in de problemen bent gekomen. Dit gaat over solidariteit. Iedereen kan dat zomaar nodig hebben, ook al lijkt dat nu misschien niet zo. Daarom is het een slechte zaak dat er wordt bezuinigd in wat we noemen het sociale domein. Zie meer over deze bezuinigingen in CPB 2024.

Komend voorjaar komt het kabinet met plannen om het belasting- en toeslagensysteem te hervormen. Van toeslagen tot treinkaartjes: deze veranderingen voel je in 2025 in je portemonnee. Lees meer over deze hervorming bij EenVandaag. Minister van Sociale Zaken Eddy van Hijum stuurde op 19 november een Kamerbrief over de zogenoemde ‘hervormingsagenda inkomensondersteuning’. In deze agenda staan de plannen van het kabinet om de sociale zekerheid, toeslagen en inkomstenbelasting te herzien. De FNV geeft daar natuurlijk waar en wanneer zij kan input op.

Zo weten we dat er 438 miljoen wordt bezuinigd door het opheffen en veranderen van specifieke gemeentelijke regelingen (SPUKS) in de sociale zekerheid. Die bezuiniging bedraagt 10 procent van de totale omvang. Pas begin 2025 komt er duidelijkheid over de toekomst van de specifieke uitkeringen die gemeenten verstrekken aan mensen die financieel moeilijk zitten. Zie meer over de onzekerheid over de afschaffing van specifieke uitkeringen bij de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG).

Inmiddels is er een lijst met zo’n 60 specifieke uitkeringen opgesteld, die op losse schroeven staan. De SPUKS die te maken hebben met de opvang van Oekraïners, de compensatie van aardbevingsslachtoffers in Groningen en de slachtoffers van de toeslagenaffaire blijven wel bestaan. Lees meer over de situatie in deze specifieke uitkeringen.

Sinds de decentralisaties in 2015 van zowel jeugdzorg als de WMO naar de gemeenten, is het een grote loterij geworden voor medelanders die ondersteuning nodig hebben. Grote verschillen in zorg en minimabeleid tussen gemeenten zijn zorgwekkend, volgens de FNV. Waar je woont, is het belangrijkste, niet wat je nodig hebt. Grote gemeenten korten minder vaak inwoners op bijstand, bijvoorbeeld. Zie meer hierover bij NOS. Nibud bracht op 28 november een rapport uit dat bevestigde dat de grotere rol van gemeenten in het minimabeleid ongelijkheid tot gevolg heeft. Lees het rapport bij Nibud.

Belasting zorgt voor solidariteit, maar dit systeem staat onder druk. Laten we ervoor zorgen dat iedereen kan blijven rekenen op een eerlijk en rechtvaardig vangnet.

Belasting betalen is afscheid nemen van dit soort problemen: Meer ziekenhuizen in financiële problemen, bedreigt uitvoering Zorgakkoord. Op papier is het een mooi plan, maar uit eerder onderzoek van de NOS en Nieuwsuur blijkt het in de praktijk lastig uitvoerbaar. Gemeenten boos over bezuinigingen zorg, stappen uit zorgakkoord. De Nederlandse gemeenten stappen uit de overleggen met het kabinet en de zorgsector om de gezondheidszorg toegankelijk en betaalbaar te houden. Dat hebben ze besloten in de algemene ledenvergadering van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. 93,4 procent stemde voor een resolutie om te stoppen met de samenwerking. De belangrijkste reden is de bezuiniging van het kabinet op gemeentelijke budgetten voor gezondheidsprojecten.

Een ander groot obstakel is het financieringsstelsel van de zorg. Ziekenhuizen krijgen per medische verrichting betaald en omdat het akkoord moet leiden tot minder patiënten, lopen de ziekenhuizen financiële risico’s. Accountantskantoor BDO onderstreept dit probleem ook in het rapport dat zij opstelde. "Naarmate een ziekenhuis beter wordt in het leveren van passende zorg, worden de financiële resultaten steeds verder uitgehold." De accountant roept het kabinet, de Nederlandse Zorgautoriteit en de zorgverzekeraars op om de bekostiging van de zorg in ziekenhuizen te veranderen, zodat passende zorg juist financieel gaat lonen.

Daarmee zijn we er nog niet. Want de bewindspersonen van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) hebben bekendgemaakt hoe de aangekondigde bezuiniging van 250 miljoen euro op subsidies wordt ingevuld. In een brief aan de Tweede Kamer schrijven minister Agema en de staatssecretarissen Maeijer en Karremans dat er onder meer geld af gaat bij organisaties en projecten die zich bezighouden met preventie, de bouw van sportaccommodaties en zorg aan onverzekerden. Zie meer over deze bezuinigingen op NOS.

Experts geven aan dat de bezuiniging van 40 miljoen euro op zorg voor onverzekerden uiteindelijk geen bezuiniging oplevert, want zorgkosten zullen juist oplopen. Arbeidsmigranten zullen hierdoor met name worden getroffen.

"Liever zouden we helemaal niet bezuinigen", schrijven de bewindspersonen in hun brief. Vooral omdat deze bezuinigingen boven op andere bezuinigingen op VWS komen, hadden ze er liever van afgezien. Maar in het hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat er in totaal voor 1 miljard euro op subsidies bezuinigd moet worden, een kwart daarvan komt voor rekening van VWS.

Ook de jeugdzorg ligt opnieuw onder vuur. Hoewel met succes de voorgenomen bezuiniging in 2025 op de jeugdzorg met 555 miljoen is afgewend, staat die bezuiniging voor 2026 gewoon nog in de boeken. Lees meer hierover bij NU.nl.

Nog altijd grote uitdagingen voor leveren zorg in de jeugd ggz. Zie meer bij De Nederlandse GGZ.

Je betaalt belasting om te leren wie je wilt zijn en daarmee een toekomst op te bouwen. Als ondernemer betaal je belasting om de juiste mensen in te huren en jouw bedrijf succesvol te maken. Toch staan de voorgenomen bezuinigingen van zo’n 2 miljard euro tot 2029 op het onderwijs centraal in het debat. Onze AOB zegt: ‘Ja, er komen stakingen in het hoger onderwijs | De Algemene Onderwijsbond’. Je kunt je ook aanmelden voor acties via deze link.

Het gaat niet alleen om de financiering van onderwijs, maar ook om kwesties zoals laaggeletterdheid en internationalisering. Zie meer hierover in de begroting Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Het verzet tegen deze bezuinigingen is breed. De hoofdredactie van Trouw schrijft: “Deze slecht onderbouwde bezuinigingen op onderwijs en onderzoek verdienen geen steun.” De Algemene Onderwijsbond (AOB) meldt dat de grootste onderwijsbezuiniging deze eeuw overeind blijft, ondanks waarschuwingen van wethouders: “Bezuinigen op onderwijs is het laatste wat je moet doen.”

In Den Haag protesteerden duizenden studenten en medewerkers tegen deze plannen. Experts waarschuwen dat bezuinigingen de innovatiekracht, economische groei en ons arbeidspotentieel op lange termijn zullen schaden.

Belastinggeld wordt ingezet om onze samenleving en onze plek in de wereld te verbeteren of tenminste vast te houden. Dus betalen wij belasting om onze eigen toekomst veilig te stellen. De geopolitieke situatie heeft industriebeleid hoog op de Nederlandse en Europese agenda gezet. Ingrijpende crises dwingen de landen van de Europese Unie (EU) hun strategische kwetsbaarheid te verminderen. Staat er straks een AI-fabriek in Groningen? Als het aan het Rijk ligt wel - RTV Noord. Toch focust de industriepolitiek van Nederland en Europa zich op dit moment nog steeds door een eenzijdige focus op vergroening. Zie het rapport Slimme Industriepolitiek.

Alarmerend is dat de belangen van werknemers in die energietransitie-plannen een ondergeschikte rol spelen. Het is het hard zoeken naar de woorden werknemers en vakbonden in beleidsteksten. En als werknemers en hun vertegenwoordiging worden genoemd, is het in de kantlijn. Die investeringen, betaald van ons belastinggeld, komen onze kant (nog) niet op. Op zowel Nederlands als Europees niveau werkt de FNV daar overigens al hard aan om dit te veranderen. Zie meer hierover op industriAll Europe.

De plannen van dit kabinet lijken vooral gericht op het ondersteunen van het bedrijfsleven. Ook op Europees niveau waait een niet-solidaire wind met werknemers en hen die niet meer (kunnen) werken. De nieuwe Europese Commissie maakt een flinke ruk naar rechts. Zie bijvoorbeeld de politieke strijd over de nieuwe Europese Commissie. Daarnaast laten Europese uitgavenplannen geen significante investeringsverhogingen zien. En laten we de herverkiezing van Trump niet vergeten en wat dat voor de mondiale economie betekent.

De vraag is dus hoe duurzaam die toekomst wordt als er alleen naar de belangen wordt gekeken van (internationale) bedrijven en de superrijken. Europa is hard op weg om haar voorsprong op allerlei terreinen te verliezen of heeft die al verloren. Mede dankzij de mogelijkheden die wet- en regelgeving bedrijven en CEO’s geven. Zo is en wordt onze maakindustrie uitgekleed ten faveure van zoveel mogelijk uitkeringen aan aandeelhouders en beloningen voor de top. Zie het rapport Aandeelhouders Eerst van SOMO.

Maar we zitten niet op onze handen! De internationale secretaris van de FNV is voor het eerst niet alleen vicevoorzitter bij de Europese vakbondskoepel ETUC, maar ook vicevoorzitter van de mondiale vakbondskoepel ITUC. En dat helpt ons allemaal verder. Lees meer op Unions win u-turn on quality jobs commissioner.

Gezinnen en stellen met een modaal inkomen houden te weinig geld over om te gaan en staan waar zij willen. Als zij niet besparen op andere posten, komen gezinnen voor mobiliteit maandelijks tussen de € 200 en € 900 tekort. Is het Amsterdamse openbaar vervoer echt zo duur? Rotterdam is duurder - NH Nieuws.

Dit heeft niet alleen nadelige gevolgen voor bestaanszekerheid, gezondheid en vrijheid om te reizen, het tast ook het sociaal weefsel van onze samenleving aan. Dat blijkt uit onderzoek van het Nibud in opdracht van de Mobiliteitsalliantie.

In bepaalde regio’s rijden er alleen nog busjes die worden bemand door vrijwilligers, en ‘onrendabele’ lijnen worden opgeheven. Kleine dorpen die afhankelijk zijn van het openbaar vervoer raken steeds verder geïsoleerd. Zie meer hierover bij RRReis vrijwilliger.

In het openbaar vervoer gaat het steeds verder achteruit: de auto is sneller, zelfs in de spits. Lees meer over dit probleem bij NOS. Het vraagt om een grote en urgente aanpak. Zie ook de Rijksoverheid publicatie over de toekomst van het openbaar vervoer.

Lees meer over de situatie in Overijssel, waar 26 bushaltes verdwijnen, maar nieuwe worden beloofd: NOS - Overijssel. Ook de infrastructuur van Nederland piept en kraakt, wat actie van de logistieke sector vereist. Zie meer in Transport & Logistiek.

Belasting betalen is bijdragen aan je eigen kwaliteit van leven en veiligheid, voor jezelf en je dierbaren. Maar hoe staat het eigenlijk met onze veiligheid?

De coalitiepartijen noemen veiligheid een topprioriteit, maar in het Hoofdlijnenakkoord 2024–2028 ontbreken maatregelen om de capaciteitstekorten bij de politie aan te pakken. Dit maakt het werk onveiliger en minder aantrekkelijk. Volgens de politiebonden hebben PVV, VVD, NSC en BBB hun prioriteiten op dit vlak niet op orde.

Ook de brandweer luidt de noodklok. De Veiligheidsregio moet miljoenen besparen, wat betekent dat het mogelijk langer gaat duren voordat hulpdiensten ter plaatse zijn. In een brief aan burgemeester Carola Schouten vraagt de brandweer dringend om meer middelen. Lees meer in het AD-artikel.

In kleine dorpen blijft de ambulancezorg een punt van zorg. Minister Fleur Agema schrijft dat er voorlopig geen duidelijkheid komt over de aanrijtijden in kernen zoals Vierhouten en Elspeet. Dit wordt door velen gezien als een klap in het gezicht.

Ondertussen worden gevangenen eerder vrijgelaten omdat gevangenissen vol zitten. De Raad voor de rechtspraak noemt dit zorgwekkend: rechterlijke beslissingen moeten worden uitgevoerd zoals opgelegd, maar dat gebeurt nu niet. Zie meer hierover in het artikel Kabinet: gevangenissen vol.

Je betaalt belasting zodat jij, maar ook jouw collega’s, met hun auto of in de trein over wegen en bruggen kunnen rijden die niet instorten. Ook wordt belasting gebruikt voor waterwerken die zorgen dat we droge voeten houden. In de Kamerbrief van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, naar aanleiding van de Rapportages Staat van de Infrastructuur van Rijkswaterstaat en ProRail 2023, staat: “Veel van de objecten in de netwerken (zoals bruggen, tunnels en sluizen) zijn aan vervanging of renovatie toe. Een deel van het onderhoud wordt uitgesteld. Het effect van uitgesteld onderhoud wordt steeds zichtbaarder en merkbaarder op alle netwerken.” Dit heeft bijvoorbeeld te maken met de constructiefout in tientallen viaducten, wat mogelijk leidt tot verkeershinder.

Daarnaast is ons elektriciteitsnetwerk overvol. Het artikel "Elektriciteitsnet overvol. En nu?" op de website van Novar legt uit dat het net steeds voller raakt. In het hoofdlijnenakkoord wordt erkend dat netcongestie een probleem is, maar de oplossing krijgt weinig aandacht. Het akkoord vermeldt slechts dat de regie bij het kabinet ligt, met prioritering van wie wanneer op het net wordt aangesloten. Verder wordt daarin aangegeven dat bedrijven geholpen worden met de energietransitie en het oplossen van netcongestie. Er wordt beloofd dat de energiekosten voor bedrijven en consumenten niet significant hoger mogen zijn dan in buurlanden. In Solar Magazine wordt gesteld dat de kosten voor energie voor veel bedrijven en consumenten een zorg blijven. In het artikel 'Regionale industrie krijgt geen stroom, maar betaalt wel voor CO2-uitstoot' kun je ook meer lezen.

Het kabinet wil vier kerncentrales bouwen, twee meer dan het vorige kabinet. Tijdens een marktconsultatie is onderzocht hoe de nieuwbouw gefinancierd kan worden. De verwachting is dat de overheid het grootste deel van de financiering voor de bouw van kerncentrales zal moeten dragen. Minister Hermans heeft de Kamer recent geïnformeerd over de voortgang van de nieuwbouw van kerncentrales, wat te lezen is in het nieuwsbericht van het ministerie. De exacte investering die nodig is voor deze kerncentrales is nog niet bekend. In het hoofdlijnenakkoord is tevens de ambitie opgenomen om minder subsidie voor duurzame energie uit te keren.

Een eerlijk inkomen, goede arbeidsvoorwaarden en gezonde werkomstandigheden zijn essentieel. Om dit mogelijk te maken, moet de overheid investeren in werkgelegenheid. De FNV vindt dat lonen omhoog moeten, wet- en regelgeving beter gehandhaafd moet worden en de arbeidsmarkt minder flexibel moet worden. Het SER-MLT-advies biedt daarvoor oplossingen: zekerheid voor mensen, een wendbare economie en herstel van de samenleving.

De FNV waarschuwt dat Europese economische oplossingen, zoals die van Mario Draghi, niet geschikt zijn voor Nederland. Innovatie en technologie kunnen alleen groeien als de vraag naar arbeid van laagproductieve bedrijven afneemt. Zie meer hierover in het FNV position paper.

Minister Eddy van Hijum onderzoekt hoe de overheid werkgelegenheid kan stimuleren. Hij pleit voor een gerichter arbeidsmigratiebeleid dat economische kracht toevoegt zonder overlast in wijken of extra druk op de woningmarkt te veroorzaken. Het kabinet laat ook een doorlichting uitvoeren naar subsidies en fiscale regelingen. Lees meer in het kabinetspersbericht over arbeidsmigratie.

Ondertussen groeit de Nederlandse economie in 2025 en 2026 naar verwachting gestaag. Dit komt door koopkrachtherstel en extra investeringen van de overheid, onder andere in defensie. Zie de Rabobank kwartaalupdate.